تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: ساوت چاینا مورنینگ پست
۱۷ مه ۲۰۲۱
نویسنده: جوانز نیابیاژ*
مطلب زیر که اخیراً در یک روزنامه چاپ چین منتشر شد، نشان می‌دهد که مطبوعات آن کشور از چین‌ستایان ایرانی آزاد‌اندیش‌ترند:
چندین شرکت چینی به وسیله بانک جهانی مجازات شده‌اند. در اکتبر، بانک جهانی در ارتباط با فعالیت‌های کلاه‌بردارانه مرتبط با «پروژه بازسازی انتقال و توزیع» برق لوساکا در زامبیا، تحریم‌های ۱۸ ماهه بر «شرکت ملی مهندسی برق چین» و شرکت تابعه تماماً متعلق به آن – «شرکت مؤسسه طراحی و تحقیقی برق چین» – وضع نمود. «بانک توسعه آفریقا» در یک پژوهش تازه گفت که پیمانکاران چینی نیروی محرکه در پشت «ابتکار کمربند و جاده» بودند. پژوهش گفت: ابتکار «هم‌چنین می‌تواند با کاهش ظرفیت اضافی در برخی صنایع موجب بهبود صنعتی چین شود.»
شرکت‌های چینی برای نخسین‌بار در سال ۱۹۷۹ در جستجوی سود به آفریقا رفتند و اکنون در آن‌جا نیروی مسلط هستند
«به جالب‌ترین ساختمان در افق دارالسلام نگاه کنید و احتمالاً ساختمانی را می‌بینید که به وسیله یک معمار چینی طراحی و به وسیله یک بنگاه چینی ساخته شده است»،
عکس: بنگاه‌های مهندسی و ساختمانی چین، فعال‌ترین بازیگران در آفریقا هستند.
زمانی که کنیا ساختمان یک سد مهم در بخش غربی کشور را به مناقصه گذاشت چهار پیشنهاد دریافت کرد.
دو پیشنهاد از پیمانکاران چینی «شرکت جیبانگ‌شی چین برای همکاری بین‌المللی اقتصادی و فنی» و «گژوبا چین» بود، که هر دو پیش از آن در ساختمان طرح‌های زیرساختی عمده، از جمله فرودگاه و سد در آفریقا درگیر بودند. دو پیشنهاد دیگر از «اس.بی.آی اینترنشنال هولدینگز» و «جاست نایس کانستراکشن» بود.
«جیانگ‌شی چین» برنده مناقصه شد، اما «گژوبا چین» علیه آن در «هیأت بررسی ادارۀ تدارکات» شکابت کرد، و گفت که پیشنهاد آن بسیار ارزان‌تر بود.
این شرکت‌ها نمونه‌هایی از هزاران پیمانکار ساختمانی و مهندسی چینی هستند که در منبع‌یابی، مناقصه، برنده شدن و تأمین مالی طرح‌های بزرگ در آفریقا، حتا بدون پشتیانی مالی از پکن یا «بانک صادرات و واردات چین» در گیر هستند.
«جیانگ‌شی چین» بخش جدید فرودگاه بین‌المللی کِنِت کائوندا و طرح ۱٬۲ میلیارد دلاری جاده دو طرفه ۳۲۱ کیلومتری که زامبیا را به جمهوری دمکراتیگ کنگو متصل می‌کند ساخت.
«گژوبا چین» یکی از بنگاه‌های پیمانکار برای ساختمان سد ۶۰۰۰ مگاواتی «نوزایی بزرگ» اتیوپی است، که از زمان شروع طرح در سال ۲۰۱۱، منبع تنش بزرگ در حوضه آبریز نیل شده است، مصر و سودان از این نگرانند که این سد می‌تواند سطوح آب را پایین بیاورد و موجب کم‌آبی بشود.
در سرتاسر قاره، پیمانکاران چینی مانند «مهندسی ساختوساز دولتی چین»، «شرکت فناوری‌های هواوی»، «سینوهایدرو»، «شرکت مهندسی راه و ساختمان چین»، «شرکت راه و جاده چین»، «مهندسی اسکله چین»، «تعاونی بین‌المللی اقتصادی و فناوری ویهاوی» و «گروه مهندسی ژونگمی» تحت «ابتکار کمربند و جاده» بنادر، خطوط راه‌آهن، بزرگراه‌ها و سدهای چند میلیارد دلاری می‌سازند.
دبرا بروتیگام، استاد اقتصاد سیاسی بین‌المللی در دانشگاه جان هاپکینز و مدیر مؤسس «ابتکار پژوهشی چین – آفریقا» گفت شرکت‌های چینی برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۹ در طلب سود به آفریقا رفتند.
وی گفت «آن‌ها با یک گزینه کم هزینه در برابر شرکت‌های اروپایی و با کیفیت بالاتر از شرکت‌های خود آفریقایی‌ها، گوشه دنجی در اختیار دارند.»
وی گفت شرکت‌ها از حمایت زیاد دولت خود، که ورود آن‌ها را به مناقصه برای طرح‌های کمک چین تسهیل می‌کند، برخوردارند.
«اکنون پس از ۴۰ سال، آن‌ها تجربه عظیمی در مناقصه برای قراردادها دارند. بسیاری از آن‌ها در همه نوع طرح‌های ساختمانی متوسط تا بزرگ آمادگی رقابت دارند.»
بروتیگام گفت آفریقا یک‌سوم کسب‌وکار ساختوساز بنگاه‌های چینی را تشکیل می‌دهد.
وی گفت «به جالب‌ترین ساختمان در افق دارالسلام نگاه کنید و احتمالاً ساختمانی را می‌بینید که به وسیله یک معمار چینی طراحی و به وسیله یک بنگاه چینی ساخته شده است.»
هونگ ژانگ، پژوهشگر در «دانشکده سیاست و دولت شار» در دانشگاه جرج میسون در ویرجینیای غربی در یک پژوهش تازه گفت که پیمانکاران چینی ساختوساز و مهندسی «جایگاه مسلط را در بازار آفریقا به دست آورده‌اند» و برنده طرح‌های از نظر اندازه و فناوری بزرگ‌تری می‌شوند که پیمانکاران محلی قادر به انجام آن نیستند.
در برخی کشورها، مانند تانزانیا، سهم شرکت‌های چینی از بازار بیش از ۸۰ درصد است.
طبق گزارش «بایگانی اخبار مهندسی» – نشریه صنعت ساختوساز- که در ایالات متحده منتشر می‌شود، چین بیش از هر کشور دیگری در آفریقا شرکت‌های پیمانکاری فعال دارد.
تا سال ۲۰۱۹، شرکت‌های چینی ۶۰ درصد درآمد همه پیمانکاران بین‌المللی بزرگ را در آفریقا داشتند و «در هیچ جای دیگر سهم چین در این بخش چنین مسلط نیست.»
وی گفت گرچه توانایی شرکت‌های چینی «برای کسب تأمین مالی از مؤسسات مالی چین یک منبع کلیدی قابلیت رقابت آن‌ها است، برخلاف تصور رایج، آن‌ها ممکن است به تأمین مالی چین وابسته نباشند.»
براساس این پژوهش، «اکثر فعالیت‌های پیمانکاری چینی در آفریقا به وسیله وام‌های چینی تأمین نمی‌شوند.»
ژانگ گفت فقط در ۲۰۰۳ و ۲۰۱۶ وام‌های چین تأمین‌کننده بیش از ۵۰ درصد قراردادها بود، در حالی‌که در اکثر سال‌ها این نسبت کم‌تر از ۳۰ درصد است.
وی گفت «شرکت‌های چینی می‌توانند منافع مالی گوناگون داشته باشند اما بانک‌های چینی هنوز مهم‌ترین منبع هستند.»
«من فکر می‌کنم آن‌ها به نحو فزاینده‌ای به منابع گزینه مانند انتشار اوراق قرضه، بازار سهام، و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز متوسل خواهند شد.»
ژانگ گقت که بین ۲۰۰۰ و ۲۰۲۰ حدود ۲۵۰ شرکت چینی اکثر قراردادهای بانک جهانی در آفریقا را به دست آوردند، و بین ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹، نزدیک به ۳۵ درصد تمام قراردادهای عمده بانک جهانی به شرکت‌های چینی واگذار شد.
طبق «فهرست قراردادهای اعطاشده بانک توسعه آفریقا» (۲۰۱۸-۲۰۱۳)، شرکت‌های چینی هم‌چنین برنده بزرگ‌ترین قراردادهای «بانک توسعه آفریقا» بودند و در فاصله ۲۰۱۳ و ۲۰۱۸ قراردادهایی به ارزش کل ۴٬۴ بیلیون دلار به دست آوردند، که چهار برابر ارزش قراردادهای اعطاشده به شرکت‌های فرانسوی بود، در این فهرست فرانسه در رتبه دوم قرار دارد. در این دوره، شرکت‌های چینی ۲۷٬۹ درصد کل ارزش قراردادهای بانک توسعه آفریقا را به خود اختصاص دادند.
ژانگ گفت این می‌تواند بدین دلیل باشد که دیگر پیمانکاران بین‌المللی بازار آفریقا را سودده نمی‌دیدند، و نتیجتاً در آن‌جا کم‌تر فعال بودند.
«من فکر می‌کنم منصفانه است اگر بگوییم شرکت‌های چینی بیش‌تر از رقبای بین‌المللی خود تمایل به کار در بازار آفریقا دارند، حتا اگر سوددهی طرح‌ها زیر سؤال باشد.»
چندین شرکت چینی به وسیله بانک جهانی مجازات شده‌اند. در اکتبر، بانک جهانی در ارتباط با فعالیت‌های کلاه‌بردارانه مرتبط با «پروژه بازسازی انتقال و توزیع» برق لوساکا در زامبیا، تحریم‌های ۱۸ ماهه بر «شرکت ملی مهندسی برق چین» و شرکه تماماً متعلق به آن – «شرکت مؤسسه طراحی و تحقیقی برق چین» – وضع نمود.
«بانک توسعه آفریقا» در یک پژوهش تازه گفت که پیمانکاران چینی نیروی محرکه در پشت «ابتکار کمربند و جاده» بودند.
پژوهش گفت: ابتکار «هم‌چنین می‌تواند با کاهش ظرفیت اضافی در برخی صنایع موجب بهبود صنعتی چین شود.»
گزارش نشان می‌دهد وام‌های چین به طرح‌های آفریقای سیاه سال گذشته کمی افزایش یافت.
یون سان، سرپرست برنامه چین در «مرکز استیمسون» در واشنگتن گفت بنگاه‌های چینی به دلیل پیشنهادات پایین‌تر در مناقصه‌ها برنده بسیاری از طرح‌ها می‌شوند.
وی گفت «پیمانکاران چینی طرح‌های زیرساختی رقابتی هستند، در نتیجه فقط تأمین مالی دولت چین نیست که به آن‌ها کمک می‌کند.»
«تأمین مالی از نظر ایجاد طرح‌های بیش‌تری که در غیر اینصورت ممکن است وجود نداشته باشند کمک می‌کند اما این بدین معنی نیست که بدون تأمین مالی دولت چین، شرکت‌های چینی ساختوساز رقابتی نخواهند بود.»
وی گفت کارگران چینی از اخلاق کاری خوبی برخوردار بودند، و در صورت مناسب بودن قیمت، طرح‌های کیفیتاً خوبی می‌ساختند.
* جوانز نیابیاژ، روزنامه‌نگار کنیایی خبرنگار ارشد «ساوت چاینا مورنینگ پست»، مستقر در نایروبی است. جوانز درباره روابط چین – آفریقا و هم‌چنین سرمایه‌گذاری‌های چین – از زیرساخت تا انرژی و فلزات- در قاره گزارش تهیه می‌کند.
https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3133670/chinese-contractors-win-majority-mega-projects-africa
———————————————————-
توضیح عدالت: «بانک توسعه آفریقا» در سال ۱۹۶۴ تأسیس شد، و در حال‌حاضر ۵۴ کشور آفریقایی (اعضای منطقه‌ای) و ۲۷ کشور غیر آفریقایی (اعضای غیرمنطقه‌ای) در آن عضویت دارند. کشورهای غیرآفریقایی عضو بانک توسعه آفریقا عبارتند از: آرژانتین، اتریش، بلژیک، برزیل، کانادا، چین، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی، کویت، لوکزامبورک، هلند، نروژ، پرتغال، عربستان سعودی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، ترکیه، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، امارات متحده عربی.
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/nm8txfv3