الف
۸ مرداد ۱۴۰۰
«نیویورک تایمز» در گزارشی، به موضع گیری‌های اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای هیات دولت، در رابطه با مذاکرات هسته‌ای با غرب و تعامل با آمریکا پرداخته و می‌نویسد این اظهارات «تداوم روند مذاکرات هسته ای وین را رد نکرده و آن را با شکست رو به رو نکرده است.»
تحلیل «نیویورک تایمز» از مواضع اخیر رهبری در مورد مذاکرات وین
به گزارش الف، «نیویورک تایمز» درگزارشی به مواضع و صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای هیات دولت، راجع به مذاکرات هسته‌ای با غرب و آمریکا، و به طور خاص تاکیدات ایشان مبنی بر غیرقابل اعتماد بودنِ آن‌ها پرداخته و این موضع گیری‌ها را نشان از آن دانسته که روند آتی مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای غربی، با چالش‌های اساسی رو به رو خواهد بود و اساساً ایران، مخصوصاً در دولت جدیدِ این کشور که در روزهای آتی در قدرت مستقر می‌شود، بنا ندارد به هر قیمتی، به توافقی جدید با غرب در راستای احیای برجام دست یابد.
نیویورک تایمز در این رابطه می‌نویسد: «رهبر انقلاب اسلامی ایران “آیت‌الله خامنه‌ای” به تازگی در موضع‌گیری، ایالات متحده آمریکا را در روند مذاکرات هسته‌ای با ایران، به دورویی متهم کرده و به طور خاص از غیرقابل اعتماد بودنِ آمریکا سخن گفته است. امری که به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران می‌تواند در ادامه راه، موجب پیچیده‌تر شدنِ بیش از پیش روند مذاکرات هسته‌ای وین که با هدف احیای برجام انجام می‌شود، گردد.
مواضع اخیر رهبری جمهوری اسلامی ایران، یک هفته قبل از خروج حسن روحانی و دولت وی از قدرت (پس از هشت سال حضور در قدرت)، انجام می‌شوند. توافق برجام میان ایران و قدرت‌های جهانی، در دوره حضور حسن‌روحانی در قدرت به امضا رسید.
در شرایط کنونی، سرنوشت مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب که در مدت اخیر در وین پایتخت اتریش در جریان بوده، به دستان «ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور جدید ایران که دیدگاه‌های نزدیکی با رهبری جمهوری اسلامی ایران در نوع تعامل با غرب دارد و در کمتر از یک هفته دیگر، در قدرت مستقر خواهد شد، سپرده می‌شود.
برخی ناظران و تحلیلگران بر این باورند که مواضع اخیر رهبری جمهوری اسلامی ایران، جدای از اینکه به نوعی، تبعات منفی اعتماد به غرب را گوشزد می‌کرد، در عین حال، این سیگنال را نیز به طرف‌های غربی رساند که در ادامه راه و در مسیر تعامل هسته‌ای با ایران، بایستی با چالش‌های زیادی رو به رو شوند و اساساً ایران بنا ندارد در رابطه با مذاکرات هسته‌ای با غرب، موضعی انفعالی را اتخاذ کند.
آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با اعضای هیات دولت ایران گفته است: «یک تجربه مهم در این دوره (در دوره دولت حسن روحانی) که نسل‌های آتی نیز باید از آن استفاده کنند، بی‌اعتمادی به غرب است». وی ادامه می‌دهد: «در این دولت، این نکته روشن شد که اعتماد به غرب راهگشا نیست و آن‌ها هر زمان و هر کجا که بتوانند، به ایران ضربه می‌زنند. اگر هم در جایی به ایران حمله کرده و آسیبی نمی‌زنند، دلیل آن این است که نمی‌توانند.»
ایران و غرب در سال ۲۰۱۵، توافق جامع اقدام مشترک (برجام) را به امضا رساندند که بر اساس آن، ایران تا حدی محدودیت‌هایی را بر برنامه هسته‌ای خود می‌پذیرفت و در نقطه مقابل، از برخی امتیازات اقتصادی و لغو تحریم‌های هسته‌ای بهره می‌برد. با این همه، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸، به صورت یکجانبه از توافق برجام خارج شد و ضمن ناکافی دانستنِ محدودیت‌ها علیه ایران در قالب برجام و لزوم گسترده کردن چهارچوب توافق با ایران، در قالب «کارزار فشار حداکثری»، تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران وضع کرد که تا حد زیادی اقتصاد این کشور را با چالش رو به رو کردند. ایران نیز از آن زمان تاکنون، تبعیت و پیروی از الزامات توافق هسته‌ای برجام را پله به پله متوقف ساخته است.
با این همه، از زمان روی کار آمدن دولت بایدن، وی مذاکرات اتمی با ایران را با هدف احیای برجام بار دیگر آغاز کرده است. علی رغمِ امیدهای ابتدایی جهت احیای برجام در آغاز راه، این امیدها خیلی زود رنگ باختند. ایران از دولت بایدن به صراحت درخواست کرد تا تحریم‌ها را علیه تهران لغو کند و تضمین دهد که بار دیگر از توافق برجام به سبک دولت ترامپ خارج نمی‌شود.
در نقطه مقابل، دولت بایدن تاکید دارد که ایران باید کاملاً به تعهدات خود در قالب توافق برجام بازگردد و خود را برای مذاکرات گسترده‌تر با آمریکا در حوزه هایی نظیر نفوذ منطقه‌ای این کشور و همچنین توانمندی‌های موشکی اش، آماده کند. مقام‌های آمریکایی همچنین از ارائه تضمین‌های لازم به تهران مبنی عدم خروج مجدد از برجام نیز قویا طفره رفته‌اند.
در این چهارچوب، آیت‌الله خامنه‌ای به صراحت آمریکا را مقصر اصلی در ایجاد بن‌بست در روند احیای توافق برجام دانسته است. وی در این رابطه می‌گوید: «در گفتگوهای اخیر در وین، آمریکایی‌ها سرسختانه بر مواضع خود ایستادند و حتی حاضر به برداشتنِ یک قدم به سمت جلو هم نشدند.»
جدای از این‌ها، اخیراً نشانه‌های ایجاد چالش و مشکل در روند گفتگوهای هسته ای ایران و غرب، در میان کشورهایی که در توافق اصلی و اولیه حضور داشته‌اند یعنی آلمان، فرانسه، بریتانیا، چین و روسیه نیز آشکار شده است. این کشورها در امر میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن، نقش مهمی را بازی کرده و می‌کنند.
اوایل هفته جاری، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه «اگنس وان در مول»، ایران را مقصرِ بن‌بست جاری در روند مذاکرات هسته‌ای وین معرفی کرد. وی در این رابطه گفته است: «اگر ایران روند جاریِ خود را ادامه دهد، نه تنها در صورت دستیابی به توافق احتمالی، لغو تحریم‌ها علیه تهران به تاخیر می‌افتد بلکه امکان به خطر افتادن کلی روند مذاکرات هسته‌ای وین و احیای برجام نیز کاملاً وجود دارد.»
ناظران و تحلیل‌گرانی که به طور خاص، مذاکرات هسته ای ایران و غرب را دنبال می‌کنند بر این باورند که مواضع اخیرِ رهبری جمهوری اسلامی ایران، تداوم روند مذاکرات هسته‌ای وین را رد نکرده و آن را با شکست رو به رو نکرده است. امری که حاکی از آن است که تهران همچنان می‌خواهد به تعاملات دیپلماتیک و مذاکره، فرصت دهد و به دنبال جنجال افکنی نیست. در این رابطه «هنری رُم» کارسناش مسائل خاورمیانه در «گروه اوراسیا» می گوید: «آیت‌الله خامنه‌ای در تاریخ مذاکرات هسته‌ای با غرب، هرگاه احساس کرده که روند مذاکرات و گفتگوها، بی‌نتیجه و بی‌معنی است، در متوقف کردن و قدغن کردن هرگونه مذاکره، تردیدی به خود راه نداده است. با این حال، پیام اخیر آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با اعضای هیات دولت ایران حاکی از این بود که روند احیای برجام، (بر اساس آنچه طرف‌های غربی و مخصوصاً آمریکا از خود نشان می‌دهند)، روندی آسان و فوری نخواهد بود و چالش‌های زیادی در این مسیر وجود دارند.»
* لینک: https://www.nytimes.com/2021/07/28/world/middleeast/khamenei-iran-nuclear-talks.html
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/kdbxcxcb