تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: پیام مردم
نویسنده: عبدالرحمان
۳ مارس ۲۰۲۲
اتحادیه اروپا با ممنوعیت رسانه‌های روسی ناراحتی خود را از روایت‌های جایگزین درباره بحران اوکرائین آشکار می‌کند
کمیسیون اروپا در اقدامی بی‌سابقه، خبرگزاری‌های روسی «روسیه امروز» و «اسپوتنیک» را در سراسر اتحادیه اروپا ممنوع کرد و آن‌ها را «ماشین‌های رسانه‌ای کرملین» نامید و آن‌ها را به پخش تبلیغات طرفدار روسیه متهم کرد.
در میان فهرست فزاینده تحریم‌ها علیه روسیه به وسیله ایالات متحده و متحدانش در ناتو از زمان حمله این کشور به اوکرائین در ۲۴ فوریه، اعلام اتحادیه اروپا مبنی بر ممنوعیت برخی از رسانه‌های روسیه استثنایی و بی‌سابقه است. این اقدام پرسش‌های اساسی را دربارۀ پایبندی غرب به آزادی بیان و عقیده و دموکراسی پیش می‌آورد. این هم‌چنین ناراحتی غرب را در مورد روایت‌هایی که نسخه ترجیحی آن از آنچه در اروپای شرقی می‌گذرد را به چالش می‌کشند، آشکار می‌سازد.
اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا در ۲۷ فوریه اعلام کرد که اتحادیه اروپا «روسیه امروز» و «اسپوتنیک» را ممنوع می‌کند زیرا آن‌ها تبلیغات دولت روسیه را پخش می‌کنند، و اعلام کرد که شبکه‌ها و رسانه‌های تابعه آن‌ها «دیگر قادر نخواهند بود دروغ‌های خود را برای توجیه جنگ پوتین منتشر کنند و در اتحادیه ما تفرقه بیاندازند» از آن پس، این شبکه‌ها در رسانه‌های اجتماعی متعلق به «متا» مانند اینستاگرام و فیس‌بوک، و یوتیوب متعلق به گوگل نیز مسدود شده‌اند. توییتر نیز اعلام کرد که در صورت درخواست از دستور ممنوعیت پیروی خواهد کرد.
اگرچه ایالات متحده هنوز ممنوعیت رسمی «روسیه امروز» و «اسپوتنیک» را اعلام نکرده است، اما از اقدام اتحادیه اروپا حمایت کرده است. چندین کاربر در آن کشور گفته‌اند که این شبکه‌ها در دسترس نیستند. از استرالیا نیز خبرهای مشابهی گزارش شده است.
برخی از وزرای دولت محافظه‌کار انگلیس، از جمله لیز تراس، وزیر امور خارجه و چندین نماینده از این حزب، تنظیم‌کننده رسانه‌های این کشور -«آفکام» – را تحت فشار قرار دادند تا مانند اتحادیه اروپا «روسیه امروز» و «اسپوتنیک» را ممنوع کند. روز چهارشنبه، ۲ مارس، آفکام آغاز تحقیقات در مورد پوشش خبری «روسیه امروز» و «اسپوتنیک» را اعلام کرد.
نقض حق دسترسی آزاد تماشاگران به اطلاعات
این اقدام اتحادیه اروپا جدای از محدود کردن انتخاب‌های مردمش با ممنوع کردن شبکه‌های روسی «روسیه امروز» و «اسپوتنیک»، بلوغ شهروندانش را برای تمایز بین واقعیت و تبلیغات (پروپاگاندا) نیز زیر سؤال می‌برد. این هم‌چنین نقض آشکار حق دسترسی آزاد به اطلاعات است که بخشی از منشور اتحادیه اروپا است. برخی از نظرسنجی‌های عمومی که در رسانه‌های اجتماعی در مورد این موضوع انجام شده است نیز تأیید می‌کنند که تصمیم رهبری اتحادیه اروپا برای ممنوعیت از حمایت عمومی برخوردار نیست.
این نمونه‌ای از به خطر انداختن جدی حقوق آزادی افکار و بیان است، حقوقی که برای نظام‌های لیبرال دموکراسی که در غرب ترجیح داده می‌شوند و مورد ستایش قرار می‌گیرند، اساسی تلقی می‌شوند. اتحادیه اروپا اقدامات تنبیهی متعددی، از جمله تحریم‌ها را، در مورد کشورهای خارج از اتحادیه به بهانه نقض همین حقوق اعمال کرده است.
اگرچه میزان خشم عمومی علیه این ممنوعیت در اروپا عمدتاً به دلیل خودسانسوری آشکار یا پنهانی که توسط گروه‌های رسانه‌ای غربی اعمال می‌شود محدود است، اما افراد متعددی در داخل و خارج از منطقه پایبندی رهبری اتحادیه اروپا به آزادی بیان و دموکراسی را زیر سؤال برده‌اند.
مفسران از داخل کشورهای اروپایی تاکید کرده‌اند که حتا اگر شبکه‌های روسی از دستورکار خاصی پیروی کنند، اقدام صحیح رهبری اتحادیه اروپا به جای توسل به ممنوعیت، انتشار حقایق در حوزه عمومی است. برخی از مفسران به درجات گوناگون، آن را حمله به آزادی مطبوعات نیز خوانده‌اند.
برخی از مفسران نیز این استدلال را که ادامه پخش این شبکه‌ها برای امنیت و وحدت اروپا خطرناک است، زیر سؤال بردند.
چندین مفسر نیز قانونی بودن این اقدام را زیر سؤال برده‌اند زیرا ممنوعیت سراسری در اتحادیه اروپا بی‌سابقه است و هیچ رژیم قانونی برای آن وجود ندارد.
نیکولا میرکوویچ در مصاحبه با «روسیه امروز»، این ممنوعیت را تلاشی از سوی رهبری اروپایی برای «تولید موافقت» خواند. وی مدعی شد که اکثر رسانه‌های الکترونیکی و مکتوب در اروپا روایتی یک طرفه و مغرضانه از آنچه در شرق اروپا اتفاق می‌افتد را منتشر می کنند و با ممنوعیت شبکه‌های «روسیه امروز» و «اسپوتنیک» می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که مردم اروپا نتوانند از روایت جایگزین مطلع شوند.
برخی از مفسرین حتا ضمن مخالفت با ممنوعیت شبکه‌های رسانه‌ای روسی تلاش کردند تا برای همین ممنوعیت توجیهی بتراشند. پریشس چاترجی دودی، مدرس «دانشگاه آزاد» در انگلیس در سایت«گفتگو» نوشت که «الگوهایی در نحوه اجرای پوشش آن وجود دارد. روسیه امروز معمولاً یک پوشش خبری کاملاً واقعی – البته به شدت نظارت شده – ارائه می‌دهد که در آن منابع و دیدگاه‌هایی که با منافع روسیه مطابقت دارند اولویت دارند.» او فراموش کرد اضافه کند که این کار توسط اکثر رسانه‌های به‌اصطلاح بی‌طرف دیگر نیز انجام می‌شود.
کنشگران هم‌چنین برچسب زدن‌ها تهاجمی به صفحات مرتبط با رسانه‌های خبری مانند «روسیه امروز»، «اسپوتنیک» و رسانه‌های شبکه چینی «CGTN» را به مثابه «رسانه‌های وابسته به دولت» زیر سؤال برده‌اند. در برخی موارد حتا روزنامه‌نگارانی که با برخی از این رسانه‌ها کار می‌کنند نیز به روشی مشابه توسط توییتر برچسب می‌خورند. فعالان این موضوع را که توییتر از برچسب‌ها به مثابه معیاری برای بی‌طرفی استفاده می‌کند، محکوم می‌کنند. در بیش‌تر موارد، رسانه‌های غربی مانند «بی‌بی‌سی» که از دولت انگلیسا کمک مالی دریافت می‌کنند، از چنین اقداماتی مستثنا هستند. حساب‌های شخصی چندین روزنامه‌نگار مانند افشین رتنسی که در «روسیه امروز»مجری برنامه‌ای به نام «مخفی شدن» (Going Underground) است، اخیراً توسط توییتر به مثابه «رسانه‌های وابسته به دولت» برچسب خورده است.
آشکار است که غرب یک تاکتیک جنگ رسانه‌ای را اتخاذ کرده است که در آن همه روایت‌هایی که دیدگاه مورد نظر آن درباره بحران روسیه و اوکرائین را زیر سؤال می‌برند، به مثابه «پروپاگاندا» تلقی می‌شوند. به نظر می‌رسد طبقه حاکم در غرب تصمیم گرفته است که حقیقت در جیب آن است و کسانی که گسترش ناتو به سمت شرق را زیر سؤال می‌برند و نگرانی روسیه را در مورد ظهور نئونازی‌ها در اوکرائین مطرح می‌کنند، عوامل دروغ‌پراکن هستند. همانطور که علی ابونیمه، مدیر «انتفاضه الکترونیکی» در یک یاداشت توییتری گفت: مردم باید باور کنند که «این همه سانسور برای دفاع از آزادی بیان است، این همه مماشات برای حراست از دموکراسی، و این همه سرکوب برای تضمین آزادی است.»»
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/6fe6yhu2