تارنگاشت عدالت – بایگانی دورۀ دوم
منبع: کانون توپچوباشوف
نویسنده: مراد مراداُف*
برگردان: ا. آذرنگ
۱۰ اکتبر ۲۰۲۰
مشارکت قوی با ترکیه برای یکی از مهم‌ترین جهت‌های استراتژیک سیاست خارجی لندن، یعنی برای مهار روسیه در هر کجا که امکان‌پذیر باشد، اهمیت اساسی دارد. تصادفی نیست که لندن و آنکارا هر دو همکاری نظامی خود را با اوکرائین تقریباً به طور همزمان در سطح کیفی جدیدی قرار می‌دهند. از این‌رو کاملاً قابل درک است که موفقیت آذربایجان در ناگورنو-قره‌باغ در سطوح مختلف با منافع انگلیس مطابقت دارد.
قره‌باغ، دیدگاه انگلیس چیست؟
توضیح مترجم: به تازگی در راستای دست‌وپا کردن آبرو برای ائتلاف اردوغان-علی‌اف در برخی تبلیغات و تحلیل‌ها به وسعت افقی سفارت ایالات متحده در ایروان، و ماهیت دولت غربگرایی که در پی یک «انقلاب مخملی» در ارمنستان به قدرت رسید اشاره می‌شود. اما کم‌تر دیده می‌شود که به وسعت عمودی ساختمان بیست‌و‌چند طبقه سفارت آمریکا در باکو، نفوذ سازمان‌های غیردولتی سورسی، و سرمایه‌گذاری ۷۵ بیلیون دلاری بریتیش پترولیوم در جمهوری آذربایجان اشاره شود.
***
از آغاز تشدید نظامی در سرزمین‌های اشغالی آذربایجان، انگلیس آشکارا در این مورد سکوت کرده است. با توجه به این‌که لندن به طور سنتی به روابط خود با باکو اهمیت داده است، این سکوت بسیار غیرمنتظره بود. با این حال، در ۱۹ اکتبر، گری جانز مدیر منطقه‌ای بریتیش پترولیوم (BP ) در جمهوری آذربایجان، با انتشار بیانیه‌ای از طرف این شرکت آذربایجان را عملاً تأیید و بر اهمیت استراتژیک ارتباطات انرژی آذربایجان برای انگلیس تأکید کرد. جالب‌تر این‌که، روز بعد، دومنیک راب، وزیر امور خارجه انگلیس، بر ویژگی استراتژیک روابط انگلیس و ترکیه تأکید کرد و آنکارا را «متحد و دوست» خواند، و به نوعی تلاش برخی کشورهای اروپایی (مانند فرانسه یا اتریش) را برای ارزیابی مجدد موضع غرب در مورد ترکیه سرزنش نمود.
این اظهارات به چه معنا است؟ باید گفت که توجه لندن به آذربایجان به طور سنتی به شدت در ارتباط با صنعت نفت و گاز انگلیس بوده است. بریتیش پترولیوم مدت مديدی است که بزرگ‌ترین و از چندی پیش، عملاً تنها شرکت عامل غربی در آذربایجان بوده است. این حضور پررنگ در صحنه باعث ایجاد علاقه انگلیس در حمایت از ثبات و امنیت منطقه شکننده شد. در عین‌حال، انگلیس هرگز به عنوان یک عامل سیاسی دارای لابی ارمنستانی نبوده و بنابراین، برخلاف برخی از کشورهای غربی یا روسیه، می‌توانست موضعی کاملاً پراگماتیک در قبال مناقشه قره‌باغ داشته باشد. این رویکرد به لندن کمک کرد تا اعتماد قابل توجهی در باکو به دست آورد. پس از برکسیت، از آنجا که انگلیس دیگر خود را ملزم به حرکت در جریان اصلی سیاست‌های اروپایی نمی‌داند، حتا می‌تواند با سیاست خارجی اروپا که با تکیه بر رویکرد چندجانبه‌گرایی اغلب مانع انعطاف سیاسی می‌شود، در حرف هم همراهی نکند.
اظهارات راب در مورد ترکیه به خوبی با چارچوب سیاست خارجی معاصر انگلیس متناسب است. نخبگان حاکم محافظه‌کار کنونی با وعده «انگلیس جهانی»، که محدودیت‌های ایجاد شده در قوانین و مقررات پیچیده اروپا را با توانایی ایجاد اتحاد تجاری و نظامی در سراسر جهان جایگزین می‌کند، به قدرت رسیدند و می‌خواهند نقش طبیعی به عنوان یک قدرت جهانی و نه منطقه‌ای احیا کنند. این استراتژی مستلزم ایجاد روابط مستحکم، از جمله توافق‌نامه تجارت آزاد و همکاری قوی با بسیاری از مراکز منطقه‌ای قدرت در سراسر جهان، مانند ژاپن، هند، چین، برزیل و غیره است. ترکیه هم از نظر اقتصادی و هم از نظر ژئوپلیتیکی به عنوان یکی از این کشورها بسیار مهم تلقی می‌شود. علاوه بر بازار پر سود آن، به اصطلاح «دروازه ورود به خاورمیانه» است و موقعیت فعال آنکارا در منطقه می‌تواند برای لندن از نظر تأثیرگذاری بر روندهای سیاسی منطقه‌ای که آن‌را به مدت طولانی زمین بازی خود می‌پنداشت، مفید باشد.
مشارکت قوی با ترکیه برای یکی از مهم‌ترین جهت‌های استراتژیک سیاست خارجی لندن، یعنی برای مهار روسیه در هر کجا که امکان‌پذیر باشد، اهمیت اساسی دارد. تصادفی نیست که لندن و آنکارا هر دو همکاری نظامی خود را با اوکرائین تقریباً به طور همزمان در سطح کیفی جدیدی قرار می‌دهند. از این‌رو کاملاً قابل درک است که موفقیت آذربایجان در ناگورنو-قره‌باغ در سطوح مختلف با منافع انگلیس مطابقت دارد. انگلیس با تأیید آنکارا تقریباً همزمان با ابراز حمایت غیرمستقیم از باکو، علامت مهمی را به آن کشورهایی (در درجه اول فرانسه) می‌فرستد که مایلند از درگیری‌های مداوم برای منزوی کردن ترکیه و «جاه‌طلبی‌های امپرتواری» آن در برابر منافع غرب استفاده کنند. این رویکرد هم‌چنین می‌تواند در رابطه با روابط پسا-برکسیت بین لندن و بروکسل تفسیر شود. در حال حاضر روشن است که لندن به وضوح تمایلی به هماهنگی سیاست خارجی خود با اتحادیه اروپا ندارد و در عوض تلاش خواهد کرد با آن کشورهایی که در مورد تعدادی موضوعات استراتژیک با آن‌ها مواضع مشترک دارد، مانند ایتالیا، لهستان و احتمالاً آلمان، همسو شود.
* مراد مرادوف لیسانسه در رشته روابط بین‌الملل از آکادمی مدیریت دولتی جمهوری آذربایجان (۲۰۱۱)، کارشناس ارشد در دیپلماسی و امور بین‌الملل از آکادمی دیپلماتیک آذربایجان (۲۰۱۳) و کارشناس ارشد علوم در سیاست تطبیقی از دانشکده اقتصاد لندن (۲۰۱۵) است. وی در چند برنامه آموزشی، مدارس تابستانی و بورسیه‌های تحصیلی در آذربایجان و خارج از کشور، از جمله بورس تحصیلی جان اسمیت برای اروپای گسترده (۲۰۱۷) شرکت کرد. زمینه‌های تخصص وی سیاست‌های اروپایی، سیاست‌های هویتی و ملیت و اقتصاد سیاسی بین‌المللی را دربر می‌گیرد.
https://www.top-center.org/en/expert-opinion/3063/nagorno-karabakh-what-is-the-british-view
***
دربارۀ کانون «توپچوباشوف»
تیم ما
کانون توپچوباشوف در آوریل ۲۰۱۸ به وسيله گروه مدیریت پولیتیکان (Politicon)، سازمانی [در آمریکا] برای فراهم کردن یک بستر مجازی برای نویسندگانی که درباره سیاست و حکمرانی در همه اشکال و ابعاد آن می‌نویسند، بنیان نهاده شد. این کانون وابسته به «کانون پژوهش‌های منطقه‌ای» یک سازمان غیردولتی مستقر در باکو است.
کانون توپچوباشوف به تجزیه و تحلیل امور بین‌الملل با تمرکز برآن بخش از جهان اختصاص دارد که برای امنیت و منافع ملی آذربایجان – کشورهای پساشوروی، اروپای مرکزی و شرقی و خاورمیانه بسیار حیاتی است. گروه ما متشکل از کارشناسان جوان و پویایی است که در بهترین دانشگاه‌های جهان آموزش دیده اند و واقعاً دیدگاه جهانی دارند. ما هم‌چنین پذیرش متداوم کارآموزان را هدف قرار داده ایم تا مشتاقانه به آن‌ها کمک کنیم تا به عنوان یک تحلیل‌گر حرفه‌ای پیشرفت کنند.
مأموریت ما
ما پیش از هر چیز به کانون توپچوباشوف به عنوان یک کانون اندیشه، یک مرکز پژوهشی و یک بستر گفت‌وگو مختص موضوعات مختلف مربوط به جهانی‌سازی، سیاست‌های جهانی و داخلی، ژئوپلیتیک، امنیت، سیاست‌های عمومی و اقتصاد نگاه می‌کنیم. در این راستا، ما در راه مراکز تحقیقات سیاسی بزرگ و مشهور جهانی برای انجام تحقیقات سیاسی گام خواهیم نهاد تا صدای متمایز خود را ایجاد کرده و بحث را در آذربایجان و دنیا شکل دهیم. ایده ما در اين اشتیاق ريشه دارد، که کانونی باشد برای گفت‌وگوهای بزرگ، برای موضوعاتی که شکل دهنده جهان خواهند بود.
سال‌های اخیر نشان داده است که امور جهانی به طور فزاینده‌ای متلاطم می‌شوند و برای کشور کوچکی مانند آذربایجان این مسأله بسیار مهم است که بتواند به سرعت نسبت به این تغییرات واکنش نشان دهد و جلوتر را ببیند. این به یک روش جدید برای مشاهده مواردی نیاز دارد که بتوانند تأثیرات هوش مصنوعی، امنیت سایبری یا جنگ‌های ترکیبی را درک کنند. اروپای شرقی و خاورمیانه که به طور مستقیم با قفقاز جنوبی همسایه هستند، از جمله مناطقی از جهان هستند که تنش‌ها در آن در حال افزایش است و الگوهای جدید درگیری در طول دهه گذشته ظاهر شده است. البته، ما به مشکلات منطقه‌ای توجه خواهیم کرد -درگیری‌های لاینحل پساشوروی، امنیت انرژی، پیکربندی قدرت‌های منطقه‌ای، اما به هیچ وجه محدود به آن‌ها نخواهیم بود. ما می‌تواهیم با قرار دادن تصمیمات و فرایندهای سیاسی در یک زمینه گسترده‌تر، که ناگزیر شامل ابعاد اقتصادی، جامعه شناسی، فرهنگی و مردم‌شناسی است، تغییر ایجاد کنیم… کانون ما کارهای زیادی را انجام خواهد داد، که در درجه اول در تحریریه متمرکز است، اما به هیچ‌وجه به آن محدود نمی‌شود. تیم ما قصد دارد خواننده را در معرض جسورانه‌ترین و تغییردهنده‌ترین تحقیق انجام شده از سوی اندیشکده‌های جهانی قرار دهد …
اصول و ارزش‌های مرکز
مرکز توپچوباشوف، بیش از هر چیزی، متعهد به تحقیق و تجزیه و تحلیل عینی و مستقل است. ما در حالیکه خواهان ارتقای منافع ملی آذربایجان هستیم، معتقدیم که بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که چیزها را به همان شکلی که هستند، بدون هیچ‌گونه ترجیحات ایدئولوژیک و یا ترجیحات دیگر نشان دهیم. این مرکز برای کیفیت و کمیت ارزش قايل است و مایل به تولید محتوای موردی است، در حالیکه هرگز سعی در پر کردن جدول زمانی با اخبار روز و بازنشر ندارد.
چرا توپچوباشوف؟
برای بازتاب تعهد خود به ارزش‌های تفکر مترقی، دمکراسی و صلح، ما کانون را به یاد سیاستمدار، دیپلمات و متفکر بزرگ آذربایجانی، علیمردان ب. توپچوباشوف (۱۹۳۴-۱۸۶۵)، یکی از ارکان اولین دولت دمکراتیک در شرق مسلمان، وزیر خارجه جمهوری دمکراتیک آذربایجان (۱۹۲۰-۱۹۱۸) و نماینده کشورش در کنفرانس صلح پاریس نامگذاری کرده ایم. این فرد برجسته در تجسم چشم‌انداز یک ملت جوان با درهای باز به جهان و مشتاق یادگیری همتا ندارد.
اوج کار حرفه‌ای آقای توپچوباشوف احتمالاً در آشفته‌ترین سال‌های تاریخ بشر اتفاق افتاده است، زمانی‌که امپراتوری‌ها در حال سقوط بودند، نظم جهانی از نو ریخته می‌شد و ملت‌های جدید اولین قدم‌های خود را برمیداشتند. زمانی که ما در آن زندگی می‌کنیم از برخی جهات کم‌تر آشفته و خشن نیست، و به تفکر پویا و فعال نیاز دارد. اگرچه اثر زندگی توپچوباشف پیش از موعد به وسيله یک نیروی بزرگ‌تر و بی‌رحم متوقف شد، اما این ایده بعداً به عنوان جمهوری مستقل آذربایجان شکوفا گردید.ما امیدواریم که کار ما سهم اندکی در گسترش کلام مرد آینده‌نگر داشته باشد.
https://www.top-center.org/en/page/1/about-us
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/ry4n46um