تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: چپ (Sol)، پایگاه خبری حزب کمونیست ترکیه
۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲
لهستان، بازیگر پنهان در جنگ روسیه و اوکرایین
لهستان که در مرز شمال شرقی اروپا قرار دارد، با بلاروس، اوکرایین، لیتوانی، آلمان، جمهوری چک و اسلواکی و از طریق کالینینگراد با روسیه هم مرز است.
با فروپاشی حکومت مردمی، این کشور به اقتصاد بازار روی آورد، به «گروه ویسگراد [اتحاد فرهنگی و سیاسی چهار کشور اروپای مرکزی جمهوری چک، مجارستان، لهستان و اسلواکی- عدالت]، که برای ادغام سریع در اتحادیه اروپا تأسیس شد، پیوست و در سال ۱۹۹۹ به عضویت ناتو درآمد.
لهستان که در ۱ مه ۲۰۰۴ با تصمیم برای پیوستن به اتحادیه اروپا در همه‌پرسی سال ۲۰۰۳ به عضویت اتحادیه اروپا درآمد، ششمین اقتصاد بزرگ اتحادیه است. این کشور که تقریباً نیمی از ۵۰۰ شرکت بزرگ اروپای مرکزی در آن قرار دارند، وزن قابل توجهی در منطقه دارد.
ناسیونالیسم لهستانی حاکم در این کشور، که به دلیل وجود استان کالینینگراد در شمال کشور دارای مرز مشترک با روسیه است، به طور سنتی با روسیه دشمن است. برای ناسیونالیست‌ها در این کشور، موضوعاتی مانند جنگ بین کشورهای مشترک المنافع لهستان – لیتوانی و روسیه در قرن هفدهم، الحاق لهستان توسط رژیم تزاری روسیه، و جنگ شوروی و لهستان پس از انقلاب اکتبر هم‌چنان برای تغذیه این دشمنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
لهستان با ساختار اقتصادی قابل توجه خود در خارج از مرزهایش نیز بسیار تأثیرگذار است. اوکرایین یکی از کشورهایی است که در دستورکار بورژوازی لهستان قرار دارد. بورژوازی لهستان که با کودتای یورومیدان (۲۰۱۴) در اوکرایین روابط بسیار خوبی با قدرت تحت رهبری غرب برقرار کرد، گام‌های مهمی در جهت یکپارچگی اقتصادی با این کشور برداشت. تخمین زده می‌شود که حدود ۵ میلیون اوکرایینی در لهستان زندگی می‌کنند. به ویژه، از روسایی که مجبور به ترک کشور خود شدند، حمایت می‌شود و به آن‌ها کمک می‌شود تا شرکت‌های خود را از نو در خاک لهستان تأسیس کنند.
این کشور که در سال ۱۹۹ به عضویت ناتو درآمد، به عنوان پاسدار منافع اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا عمل می‌کند. از سال ۲۰۱۷ سربازان ناتو در خاک لهستان حضور دارند: مشخص است که قبل از جنگ روسیه و اوکرایین، حدود ۵۰۰۰ سرباز ناتو در پایگاه‌هایی در مناطق مختلف این کشور مستقر بودند. نیروهای مسلح لهستان فعالانه به فعالیت‌های اطلاعاتی علیه روسیه در داخل ناتو کمک می‌کنند، و از داوطلبان لهستانی برای جنگیدن در کنار اوکرایینی‌ها حمایت می‌شود. در بیانیه‌های روسیه آمده است که در میان مزدوران کشته شده شهروندان لهستانی نیز وجود داشتند.
با تأثیر تشدید جنگ روسیه و اوکرایین، لهستان با هزینه‌های دفاعی چشم‌گیر خود توجه را به خود جلب می‌کند. ۱۲۵ دستگار تانک «آبرامز» (M1A2 Abrams) که به «سامانه زمینی جنرال داینامیک» مجهز است و اخیراً از آمریکا خریداری شده است یکی از آن‌هاست. در پایگاه بیدروسکو در نزدیکی شهر پوزنان، سربازان لهستانی آموزش استفاده از تانک‌های جدید را از سوی مستشاران آمریکایی آغاز کرده‌اند. علاوه بر این، لهستان تانک «K2» تولیدی «هیوندای روتم» کره جنوبی و توپ هویتزر «K۹» را نیز به «Hanwha Defense» این کشور سفارش داده است.
در لهستان، به ویژه پیش از شروع جنگ، نیروی کار ماهر اوکرایینی جایگاه مهمی در صنعت تولید داشت. علاوه بر این، اوکرایین یک بازار صادراتی مهم برای محصولات لهستانی است. با شروع جنگ، لهستان درهای خود را به روی اوکرایینی‌هایی که مجبور به ترک خانه‌های خود بودند، باز کرد.
تنش با آلمان
ما شاهدیم که بورژوازی لهستان که هماهنگ با امپریالیسم ایالات متحده عمل می‌کند، در حال آماده شدن برای انجام وظایف گوناگون در آینده در فضای جنگی مجاور خود است. اما این حرکت دقیقاً با استراتژی‌های منطقه‌ای مراکز امپریالیستی به رهبری آلمان سازگار نیست.
اگرچه بحران اوکرایین به ناسیونالیسم لهستانی امکان داد تا به سمت این جغرافیا که آن‌را حوزه نفوذ خود می‌داند حرکت کند، اما این حرکت‌ها با استراتژی آلمان در منطقه مغایرت دارد. ادعای غرامت ۶٫۲ تریلیون زلوتی (تقریباً ۱٫۳ تریلیون دلار) که اخیراً بوسیله دولت لهستان مطرح شد و خواستار جبران خسارات وارده به این کشور در طول جنگ جهانی دوم شد، باید همراه با تیرگی روابط لهستان و آلمان در نظر گرفته شود.
بویژه در لهستان، جایی که واحدهای دیده‌بانی ناتو مستقر است، دولت حاکم، آلمان را به خاطر عدم همراهی کافی با رژیم کی‌فف در طول جنگ و وابستگی بیش از حد به گاز طبیعی روسیه مورد انتقاد قرار می‌دهد. علی‌رغم این واقعیت که آلمان بزرگ‌ترین شریک لهستان در تجارت خارجی است، این امر هم‌چنین بیانگر تضاد منافع بین مراکز امپریالیستی است.
همکاری ترکیه و لهستان
ترکیه در «۳۰-مین نمایشگاه بین‌المللی صنایع دفاعی» که در ۹-۶ سپتامبر ۲۰۲۲ در لهستان برگزار شد، با عنوان «ملت پیشرو» [در صنابع نظامی] شرکت کرد. در نمایشگاهی که با حضور شرکت‌هایی مانند «اسلسان» (Aselsan)، «روکتسان» (Roketsan) و «MKE» برگزار شد، غرفه [پهپاد] «بایکار ت. ب.۲» (Bayraktar TB2)، بیش‌ترین توجه را به خود جلب کرد. براساس اطلاعات به دست آمده، «بایکار ت. ب.۲» به نمایش گذاشه شده یک مدل نیست، بلکه یک نمونه اولیه از«بایکار ت. ب.۲» بسیاری است که قرار است پس از آزمایش طبق قرارداد به نیروی هوایی لهستان تجویل شود. مشخص است که لهستان روابط نزدیک و طرح‌های مشترک با شرکت‌های دفاعی فوق‌الذکر ترکیه دارد. به موازات نقش این کشور در جنگ روسیه و اوکرایین، تسلیح سریع لهستان و نقش ترکیه در این زمینه جلب توجه می‌کند.
رویاهای توسعه‌طلبانه لهستان
روابط پرتنش بین روس‌ها و لهستانی‌ها از دوره «اتحادیه لهستان – لیتوانی» در قرن هفدهم به مناسبت‌های گوناگون در قرن بیستم مطرح شد. این کشور که تحت حکومت روسیه تزاری بود در دوره پیلسودسکی استقلال خود را به دست آورد، و در آخرین دوره‌های جنگ جهانی اول با همکاری نیروهای امپراتوری آلمان در منطقه، اقدام به عملیات تصرف در خاک روسیه کرد. بلشویک‌ها که با انقلاب اکتبر قدرت را به دست گرفتند، مهاجمان را از سرزمین‌های خود بیرون راندند. ارتش سرخ که برای انجام انقلاب در لهستان دست به ضدحمله زده بود، در خارج از ورشو، پایتخت دولت مرتجع لهستان متوقف شد.
از آن تاریخ، لهستان که دولت‌های ضدکمونیست بر آن حکومت می‌کردند، ادعای حقوقی بر اراضی همسایگان خود مطرح کرده است. در سال ۱۹۳۸، لهستان نیز به یکی از طرف‌های پیمان مونیخ، یکی از مهم‌ترین امتیازات بین‌المللی که به نازی‌ها داده شد تبدیل شد، و شهر صنعتی سیزین را از چکسلواکی بخود ضمیمه کرد. پس از آن، بورژوازی لهستان که رویای فتح را در سر می‌پروراند، در حالی‌که با کمک جوزف بِک، وزیر امور خارجه جوزف به دنبال اتحاد با نازی‌ها بود، جاه‌طلبی خود را برای توسعه به سمت شرق ابراز کرد.
پس از شکست نازیسم و امپریالیسم آلمان و تشکیل حکومت مردمی و دوست با شوروی در این کشور، لهستان مشکلات مرزی خود را، در غرب با جمهوری دموکراتیک آلمان، و در شرق با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حل کرد.
پس از فروپاشی نظام سوسیالیستی که شوروی در مرکز آن قرار داشت، لهستان سریعاً به سرمایه‌داری گذار کرد. امروز، تلاش‌های بورژوازی لهستان برای تسلط بر حیات اقتصادی اوکرایین تحت عنوان کمک به همسایه نیز می‌تواند به‌عنوان تجدید حیات جاه‌طلبی‌های پیش از جنگ جهانی دوم تلقی شود.
اجازه بدهید یادآور شویم که موضوع غرامت جنگی که اخیراً مطرح شده است، در ۲۳ اوت ۱۹۵۳ بین حکومت مردمی لهستان و جمهوری دموکراتیک آلمان به صورت مسالمت‌آمیز خاتمه یافت، و وضعیت نهایی مرزهای دو کشور بوسیله دولت‌های طبقه کارگر که در هر دو کشور در قدرت بودند با «معاهده ازگوژلتس» (Zgorzelec Treaty) تصویب شد [ازگوژلتس نام یک شهرک در استان سیلزی سفلی در لهستان است – عدالت].
https://haber.sol.org.tr/haber/rusya-ukrayna-savasindaki-gizli-aktor-polonya-348236
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/269ncr87