تارنگاشت عدالت – بایگانی دورۀ دوم
۱۷ اسفند ۱۳۸۶
ا. آذرنگ
گاه‌شمار فاجعه: چگونه فلسطينی بی‌خانه شد؟
سال ١۹۴۷
ژانويه: کنفرانس «ميز گرد لندن» آغاز بکار کرد.
فوريه: ارنست بوين، وزير امور خارجه انگليس طرحی را که براساس نقشه فدرال موريسون-گرادی تهيه شده بود به کنفرانس لندن و به آژانس يهود ارائه کرد. هيأت‌های نمايندگی عرب و آژانس يهود آن پيشنهاد را رد کردند. بوين اعلام کرد که بريتانيا مسأله فلسطين را به سازمان ملل خواهد برد.
مارس: جامعه عرب بريتانيا و ايالات متحده را بعنوان مسئول اوضاع وخيم فلسطين محکوم کرد.
آوريل: نشست ويژه مجمع عمومی سارمان ملل پيرامون مسأله فلسطين، «کميته ويژه سازمان ملل برای فلسطين» (آنسکوپ) مشتکل از يازده نفر را تعيين کرد.
ژوئن: گروه تروريستی اشترن مسئوليت ارسال بمب‌های نامه‌ای به نشانی مقامات ارشد دولت انگليس در لندن را به‌عهده گرفت.
اوت: حمله تروريستی هاگانا به خانه يک کشاورز فلسطينی توليد کننده پرتقال در نزديکی تل آويو موجب کشته شدن ١٢ نفر منجمله مادر و ۶ کودک او شد.
۸ سپتامبر: گزاش آنسکوپ منتشر شد. اکثريت اعضاء کميته تقسيم فلسطين و اقليت راه حل فدرال را توصيه کرد.
١۶تا ١۹ سپتامبر: جامعه عرب توصيه آنسکوپ برای تقسيم فلسطين را محکوم کرد و «کميته فنی نظامی» را برای نظارت بر احتياجات دفاعی فلسطين تشکيل داد.
٢۶ سپتامبر: آرتور کريچ جونز، وزير مستعمرات انگليس تصميم بريتانيا برای خاتمه دادن به قيموميت بر فلسطين را اعلام کرد.
٢۹ سپتامبر: «کميسيون عالی عرب برای فلسطين» تقسيم فلسطين را رد کرد.
٢ اکتبر: آژانس يهود پذيرش تقسيم را اعلام کرد.
١١ اکتبر: ايالات متحده بر تقسيم صحه گذاشت.
٢۹ اکتبر: بريتانيا اعلام کرد اگر توافقی حاصل نشود در عرض شش ماه فلسطين را ترک خواهد کرد.
٢۷ نوامبر: سرپرست «کميته فنی نظامی» نسبت به غيرممکن بودن مقابله نيروهای نامنظم با نيروهای صهيونيست هشدار داد؛ خواهان اقدام فوری اعراب در سازماندهی نيروهای نظامی و آموزش فلسطينیها در دفاع از خود شد.
٢۹ نوامبر: مجمع عمومی سازمان ملل با ٣٣ رای موافق، ١٣ رای مخالف و ١٠رای ممتنع طرح آنسکوپ برای تقسيم فلسطين را با اندکی تغيير تصويب کرد. نمايندگان کشورهای عرب به اعتراض مجمع عمومی را ترک کردند.
٣٠ نوامبر: گروه تروريستی هاگانا از تمام يهوديان ساکن فلسطين که بين ١۷ و ٢۵ سال سن داشتند خواست برای خدمت‌نظام ثبت نام کنند.
دسامبر: هاگانا «طرح جيمل» را در جهت ايجاد بی‌ثباتی در ميان جمعيت فلسطين و اشغال مواضع استراتژيک در کشور به اجرا گذاشت. جامعه عرب «ارتش آزاديبخش عرب» را تشکيل داد، اين ارتش متشکل از نيروهای نامنظم داوطلبان عرب بود که تحت رهبری چريکی فوزی القاوقجی برای کمک به فلسطينی ها تشکيل شد.
٢ دسامبر: فلسطينیها در اعتراض به قطع‌نامه سازمان ملل برای تقسيم فلسطين دست به يک اعتصاب سه روزه زدند. درگيری‌ها گروهی منجر به کشته شدن ۸ يهودی و ۶ فلسطينی شد.
۵ دسامبر: وزارت امور خارجه ايالات متحده تحريم ارسال اسلحه و مهمات به فلسطين و کشورهای عربی را اعلام کرد.
۸ دسامبر: بريتانيا به سازمان ملل توصيه کرد که قيموميت بر فلسطين در روز ١۵ ماه مه ١۹۴۶خاتمه يابد و دو هفته بعد از آن استقلال دولت‌های يهودی و فلسطينی اعلام شود.
۸ تا ١۷ دسامبر: جامعه عرب تقسيم فلسطين را غيرقانونی اعلام کرد و متعهد شد ١٠ هزار تفنگ، ٣ هزار داوطلب (شامل ۵٠٠ فلسطينی) و يک ميليون پوند برای مقابله با آن اختصاص دهد.
١۵دسامبر: بريتانيا امور پليسی و امنيتی تل آويو و پتاتيکوا را به يهوديان و يافا را به فلسطينیها واگذار کرد.
١۷ دسامبر: مديرعامل آژانس يهود گزارش داد که از يهوديان آمريکا خواسته شده است ٢۵٠ ميليون دلار به جامعه يهوديان فلسطين کمک کنند.
١۹دسامبر: گروه تروريستی هاگانا به روستای خيساس در منطقه صافد حمله کرد و ١٠ فلسطينی را کشت.
٢٠ دسامبر: هاگانا به روستای غزازا در منطقه رام الله حمله کرد.
دسامبر ١۹۴۷ تا ژانويه١۹۴۸: کميسيون عالی عرب برای دفاع از شهرها و روستاهای فلسطينی ٢۷۵ کميته محلی تشکيل داد.
سال ١۹۴۸
ژانويه: دولت انگليس ٢٠ هواپيمای آستِر به مقامات يهودی در فلسطين فروخت. عبدالقادر الحسينی، رهبر چريکی فلسطينی بعد از ١٠ سال تبعيد برای سازماندهی مقاومت در برابر تقسيم، مخفيانه به فلسطين بازگشت.
۸ ژانويه: اولين گروه از داوطلبان ارتش رهايی‌بخش عرب وارد فلسطين شد.
١۶ ژانويه: گزارش دولت انگليس به سازمان ملل تخمين زد که از ٣٠ نوامبر ١۹۴۷ تا ١٠ ژانويه ١۹۴۸ حدود ١۹۷۴ نفر در فلسطين کشته يا زخمی شدند.
٢٠ ژانويه: دولت بريتانيا اعلام کرد که مناطق يهودی يا فلسطينی را بتدريج به گروهی که در هر محل اکثريت دارد واگذار خواهد کرد.
٢١ و ٢۸ ژانويه: گروه‌های دوم و سوم ارتش آزادی‌بخش عرب، متشکل از ٣۶٠ و ۴٠٠ داوطلب نامنظم وارد فلسطين شد.
ژانويه تا مارس: رهبران «فدراسيون ملی يهود» اخراج فلسطينیها از روستاهای منطقه حيفا را توصيه کردند.
فوريه: دفاتر گروه تروريستی هاگانا در ايالات متحده تحت نام «زمين و کار» اقدام به ثبت نام پرسنل نظامی حرفه‌ای برای اعزام به فلسطين نمود.
١۴ فوريه: بن گوريون به فرمانده هاگانا در بيت‌المقدس فرمان داد کل شهر و مناطق اطراف آن را تصرف نمايد.
١۸ فوريه: هاگانا تمام زنان و مردان بين ٢۵ تا ٣۵ سال را به خدمت نظامی فراخواند.
٢٠ فوريه: کشتی استقلال با ٢۸٠ داوطلب تحت فرمان هاگانا وارد تل آويو شد و سياست مهاجرت غيرقانونی پرسنل نظامی به فلسطين رسماً به اجرا گذاشته شد.
٢۴ فوريه: هيأت نماينگی ايالات متحده در سازمان ملل گفت نقش شورای امنيت در فلسطين بايد حفظ صلح باشد نه اعمال و اجرای تقسيم. هيأت نمايندگی سوريه پيشنهاد کرد کميته‌ای برای بررسی امکان توافق بين آژانس يهود و کميته عالی عرب تشکيل شود.
٢۷ فوريه: آژانس يهود اعلام کرد که حتا بدون پشتيبانی نيروهای بين المللی دولت تشکيل خواهد داد.
مارس: توفيق عبدالهدا، نخست‌وزير ماورای اردن مخفيانه با بوين وزير امورخارجه انگليس ملاقات کرد. آن‌ها توافق کردند که نيروهای ماورای اردن در پايان قيموميت وارد فلسطين شوند ولی خود را به مناطق دولت عرب که در طرح تقسيم مشخص شده بود محدود نمايند.
٢ مارس: هيأت نمايندگی ايالات متحده به شورای امنيت سازمان ملل گفت که خواهان تقسيم فلسطين تنها از «طرق مسالمت‌آميز» است.
۵ تا ۷ مارس: القواقجی وارد فلسطين شد و فرماندهی واحدهای ارتش آزادی‌بخش عرب در بخش مرکزی فلسطين را به عهده گرفت.
۶ مارس: هاگانا اعلام بسيج عمومی کرد.
١٠ مارس: مجلس عوام انگليس رای به پايان قيموميت در ١۵ ماه مه داد.
١۹ تا ٢٠ مارس: هيأت نمايندگی ايالات متحده از شورای امنيت سازمان ملل خواست اجرای طرح تقسيم را تعليق نموده و در صورت موافقت يهوديان نشست ويژه مجمع عمومی برای کار بر روی قيموميت و آتش‌بس را آغاز کند. آژانس يهود موضوع قيموميت را رد کرد.
١۹ مارس: بن گوريون اعلام کرد که تشکيل دولت يهود به تصميم سازمان ملل پيرامون تقسيم فلسطين وابسته نبوده بلکه به آمادگی نظامی يهوديان بستگی دارد.
٢۵ مارس: پرزيدنت ترومن محرمانه حيم وايزمن را در کاخ سفيد پذيرفت و حمايت دولت خود از اعلام تشکيل دولت يهودی در روز ١۵ ماه مه را به او اطلاع داد.
٣٠ مارس تا ١۵ مه: دومين عمليات «پاکسازی» مناطق ساحلی از طرف واحد الکساندرونی و ديگر واحدهای گروه هاگانا اجرا شد. قبل از خروج نيروهای انگليسی، حملات تروريستی و عمليات «پاکسازی» موجب خروج تقريباً تمام جوامع فلسطينی از مناطق ساحلی- از حيفا تا جافا- شد.
٢ آوريل: هاگانا روستای فلسطينی کاستل واقع در غرب بيت‌المقدس را به تصرف در آورد و تمام اهالی آن‌را اخراج کرد.
۵ آوريل: رهبران فلسطينی و صهيونيست پيشنهاد ايالات متحده به شورای امنيت برای موافقت‌نامه قيموميت موقت را رد کردند. هاگانا عمليات ناچشون (فاز اول طرح دالت) را به اجرا گذاشت؛ لشگر جيواتی هاگانا و ديگر واحد‌ها روستاهای مسير تل آويو- بيت‌المقدس را از دست ميليشای محلی فلسطينی خارج کردند.
۸ آوريل: هاگانا عمليات تهاجمی عليه شهر فلسطينی تايبرياس را آغاز کرد.
۹ آوريل: عبدالقادر الحسينی فرمانده برجسته ميليشای فلسطينی در منطقه بيت‌المقدس در جريان رهبری يک ضدحمله برای تصرف روستای کاستل کشته شد. باندهای تروريستی ايرگون و اشترن بيش از ٢٠٠ سکنه روستای ديرياسين در حومه بيت‌المقدس و در فاصله ۵ کيلومتری روستای کاستل را قتل عام کردند.
١٢ آوريل: شورای سراسری صهيونيستی تصميم گرفت در روز ١۶ ماه مه دولت مستقل يهود را در فلسطين تاسيس کند.
١٣ تا ٢٠ آوريل: عمليات هارتل در چارچوب طرح دالت در پايان عمليان ناچشون به اجرا گذاشته شد. روستاهای مسير بيت‌القمدس مورد حمله قرار گرفتند و ويران شدند. تمام عمليات هاگانا تا ١۵ مه در چارچوب طرح دالت صورت گرفت.
١۶ آوريل: انگليسی‌ها شهر صافد را تخليه کردند.
١۷ آوريل: قطع‌نامه‌های شورای امنيت خواهان اعلام آتش‌بس نظامی و سياسی شد. هاگانا عمليات تهاجمی عليه شهر صافد را آغاز کرد.
٢٠ آوريل: ايالات متحده طرح قيموميت فلسطين را به سازمان ملل تسليم کرد.
٢١ آوريل: انگليسی‌ها بطور ناگهانی مناطق مسکونی حيفا را تخليه کردند.
٢٢ آوريل: هاگانا عمليات ميسپارايم را برای حمله به حيفا و تصرف آن آغاز کرد. مقاومت ميليشای محلی فلسطينی در حيفا فرو ريخت. جمعيت فلسطينی حيفا زير بمباران و حمله زمينی شهر را ترک کرد.
٢۵ تا ٣١ آوريل: عمليات چامنز برای تصرف جافا شروع شد. هاگانا حملات عليه روستاهای تل ريش، يازور و سلامه را آغاز کرد.
٢۶ آوريل: هاگانا در جريان عمليات يوُسی برای تصرف کل بيت‌المقدس به منطقه مسکونی فلسطينی شيخ جراح در شرق بيت‌المقدس حمله کرد، شهر را از سمت شمال در محاصره گرفت، اما مجبور شد آن‌را به انگليسی‌ها تحويل دهد. تلاش هاگانا برای قطع بيت‌المقدس از اريحا شکست خورد.
٢۷ آوريل: هاگانا هماهنگی عملياتی با ايرگون را اعلام کرد.
٢۸ تا ٣٠ آوريل: ارتش آزادی‌بخش عرب تحت رهبری ميشل عيسی موفق شد برای درهم شکستن محاصره هاگانا تا جافا پيش برود.
٣٠ آوريل: تمام مناطق فلسطينی در غرب بيت‌المقدس به تصرف هاگانا درآمدند و سکنه آن‌ها اخراج شدند.
١ مه: لبنان و سوريه تصميم گرفتند در پايان قيموميت در روز ١۵ مه، به فلسطين سرباز بفرستند.
٢ مه: عراق به شهر مفراق واقع در ماورا اردن نيرو فرستاد تا بعد از ١۵ مه به فلسطين گسيل شوند. سه هواپيمای حامل تسيلحات برای هاگانا از فرانسه رسيد.
٣ مه: بين ١۷۵ هزار تا ٢٠٠ هزار آوراه فلسطينی از مناطقی که به تصرف صهيونيست‌ها درآمده بود گريختند. ساکنين شهرک يهودی‌نشين گوش‌اتزيون واقع در جنوب بيت‌المقدس در جاده‌ای که به شهر منتهی می‌شد به ترافيک حمله کردند.
۴ مه: واحد ماورای اردن لژيون عرب، که تحت فرماندهی انگليسی در فلسططن فعاليت می‌کرد، به تلافی گوش اتزيون را به گلوله بست. انگليسی‌ها اعلام کردند يک رژيم قيموميت موقت برای فلسطين را تحت بررسی دارند.
۵ مه: ارتش آزادی‌بخش عرب تحت فرمادهی ميشل عيسی از جافا عقب نشست، و مقاومت شهر پايان يافت.
١٠ مه: هاگانا وارد جافا شد.
١١ و ١٢ مه: گروه تروريستی هاگانا شهر صافد و روستاهای اطراف آن را تصرف کرد.
١٢ مه: در تمام کشورهای عرب وضعيت فوق‌العاده اعلام شد و از ورود مردان فلسطينی سالم به آن کشورها جلوگيری شد. پارلمان مصر تصميم گرفت در پايان قيموميت نيرو به فلسطين بفرستد.
١٣مه: جافا رسماً به هاگانا تسليم شد.
١۴مه: در ساعت ۴ بعد از ظهر در تل‌آويو تاسيس حکومت اسرائيل اعلام شد. هاگانا برای تصرف بخش قديمی بيت‌المقدس، عمليات شفيفون را آغاز کرد.
١۵ مه: قيموميت بريتانيا بر فلسطين پايان يافت. اعلام حکومت اسرائيل رسميت يافت. پرزيدنت ترومن حکومت اسرائيل را برسميت شناخت. اولين واحدهای نظامی مصر از مرز گذشتند، وارد فلسطين شدند و به شهرک‌های يهودی‌نشين کفار‌داروم و نيريم حمله کردند. سه لشگر لژيون عرب ماورای اردن از رودخانه اردن عبور کرد و وارد فلسطين شد.
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/d6jd497j