این بحران‌های غذایی با نبود رقابت در تجارت جهانی مواد غذایی کشاورزی و افزایش قیمت‌ها تشدید می‌شوند. نزدیک به ۹۰ درصد از تجارت غلات جهان از طریق پنج انحصار تجاری انجام می‌شود، گروه شرکت‌های: آرچر دانیلز میدلند، بانج، کارگیل، و لویی دریفوس . آن‌ها همچنین در تجارت قهوه، شکر، کاکائو، دانه‌های روغنی و بیوسوختها فعالند. در سال ۲۰۲۳، ادغام ۳۴ میلیارد دلاری «بانج» و «ویترا» رقابت را بطور چشمگیری کاهش داد. با ادغام یا خرید شرکت‌های کشت و صنعت بزرگ جهان، رقابت بیش‌تر کاهش یافت. «سینوکِم» [چین] «سینچنتا» [سوئیس] را خرید، بایر [آلمان] مونسانتو [آمریکا] را خرید، و «نیوترین» [کانادا] «لندمارک اند رورال» [استرالیا] را خرید.
تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: گاردین، نشریه حزب کمونیست استرالیا
نویسنده: گراهام هولتون
۲۱ اوت ۲۰۲۳
بحران غذایی جهانی سرمایه‌داری
جهان از یک بحران غذایی حاد رنج می‌برد. در ۲۰ ژوئیه، هند، صادرکننده رتبه اول برنج در جهان، که ۴۰ درصد تجارت جهانی برنج را تامین می‌کند، صادرات برنج غیرباسماتی را ممنوع کرد. قرارداد صادرات غلات، «ابتکار غلات دریای سیاه» بین روسیه، اوکرایین، ترکیه و سازمان ملل متحد منقضی شده است و روسیه به تأسیسات ذخیره غلات در اوکرایین حمله کرده است. پدیده آب و هوایی «ال نینو»* با ایجاد سیل‌‌های بزرگ و امواج گرما در جنوب اروپا، شمال آفریقا، ایالات متحده آمریکا و آسیا، و خشکسالی‌های بزرگ در آمریکای جنوبی و آفریقا، موجب کاهش محصوات کشاورزی و وخیم‌تر دن بحران شده اس.
براساس یافته‌های «مرکز امنیت غذایی و محیط‌زیست» دانشگاه استانفورد، طی ۴۰ سال گذشته «یک سوم زمین‌های تولیدکننده مواد غذایی با کیفیت بالا» در اثر خشکسالی، آلودگی، و فرسایش خاک به دلیل شخم‌زدن شدید کشاورزی و کودهای شیمیایی از بین رفته است. مجموع این اثرات، تولید اقلام کشاورزی کلیدی را در سراسر جهان نابود کرده است و ضعف‌های ذاتی نظام کشاورزی جهانی را آشکار می‌کند. نظام سرمایه‌داری با کشاورزی تک‌کِشتی، تکیه بر چند گونه گیاهی، و تجارت جهانی غلات که توسط پنج شرکت کنترل می‌شود، بحران جهانی غذا را تشدید کرده و قیمت‌ها را افزایش داده است.
«سازمان خواروبار و کشاورزی» (فائو) هشدار داد که این قیمت‌های جهانی بالاتر برای مواد غذایی به شورش‌های غذایی و قحطی بیش‌تر در کشورهای در حال توسعه منجر خواهد شد. بانک جهانی ایجاد یک صندوق ۱۲ میلیارد دلاری را برای کمک به کاهش بحران غذایی جهانی که به دلیل قیمت بالای گندم، روغن، آرد و سایر اقلام اساسی اعلام کرده است.
سال گذشته، در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ایران، سریلانکا، سودان و عراق کمبود عمده مواد غذایی رخ داد. سیل‌ها و امواج گرما باعث نابودی محصولات کلیدی در قاره آمریکا و اروپا شد. خشکسالی اسپانیا و پرتغال را در بر گرفت، و در برخی مناطق ۸۰ درصد محصولات خود را از دست دادند. هشتاد و دو میلیون نفر در شرق آفریقا و ۴۲ میلیون غربدر آفریقا با عدم-امنیت غذایی حاد روبه‌رو هستند. سال گذشته بیش از ۸ میلیون سومالیایی نیاز فوری به کمک غذایی داشتند. در مناطق دیگر طاعون ملخ، خشکسالی و آتش‌سوزی مناطق تولید غذا را بایر کرده است.
این بحران‌های غذایی با نبود رقابت در تجارت جهانی مواد غذایی کشاورزی و افزایش قیمت‌ها تشدید می‌شوند. نزدیک به ۹۰ درصد از تجارت غلات جهان از طریق پنج انحصار تجاری انجام می‌شود، گروه شرکت‌های: آرچر دانیلز میدلند، بانج، کارگیل، و لویی دریفوس . آن‌ها همچنین در تجارت قهوه، شکر، کاکائو، دانه‌های روغنی و بیوسوختها فعالند. در سال ۲۰۲۳، ادغام ۳۴ میلیارد دلاری «بانج» و «ویترا» رقابت را بطور چشمگیری کاهش داد..
با ادغام یا خرید شرکت‌های کشت و صنعت بزرگ جهان، رقابت بیش‌تر کاهش یافت. «سینوکِم» [چین] «سینچنتا» [سوئیس] را خرید، بایر [آلمان] مونسانتو [آمریکا] را خرید، و «نیوترین» [کانادا] «لندمارک اند رورال» [استرالیا] را خرید.
ایالات متحده ۴۰درصد ذرت جهان را تولید می‌کند، پس از آن اروپا، آرژانتین، برزیل و چین قرار دارند. ذرت علاوه بر مصرف غذایی انسان، به عنوان خوراک دام و در سوخت‌های زیستی استفاده می‌شود. ذرت خوراک طبیعی گاو و خوک نیست. از آن برای پروار کردن پیش از فروش دام استفاده می‌شود تا قیمت‌های بالاتری بدست آید. چهل درصد از ذرت کشت‌شده در ایالات متحده برای سوخت اتانول استفاده می‌شود، که ۱۰ درصد از سوخت خودروهای موتوری را تأمین می‌کند.
گندم عمدترین غله‌ای است که در سرتاسر جهان مبادله می‌شود و قیمت جهانی آن در سال جاری همچنان بالا است. بخش عمده (۸۰ درصد) گندم جهان در آمریکای شمالی، آرژانتین، اروپا، چین، هند، استرالیا و شمال آفریقا کشت می‌شود. کشورهای عمده صادرکننده گندم جهان عبارتند از: چین، هند، روسیه، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، اوکرایین و استرالیا. انتظار می‌رود استرالیا در سال جاری ۱۳٫۷درصد از صادرات جهانی گندم را بفروشد.
روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گندم در جهان است. از رکورد تولید ۹۲ میلیون تنی در سال جاری، روسیه ۴۵ میلیون تن را عمدتاً به خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی صادر می‌کند. به دلیل جنگ جاری با روسیه، سطح زیر کشت گندم اوکرایین به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته است. تولید گندم در اوکرایین حدود ۱۷٫۵میلیون تن پیش‌بینی می‌شود و صادرات گندم آن با ۴۰ درصد کاهش به ۱۰٫۵ میلیون تن رسیده است. قرارداد غلات به اوکرایین کمک کرد سال گذشته ۱۶٫۸میلیون تن گندم صادر کند که ۳۹ درصد آن، به علت آسانی حمل‌و‌نقل و افزایش تقاضای ناشی از خشکسالی در اروپای شرقی از طریق آن منطقه منتقل شد .
هند اعلام کرد که صادرات برنج غیرباسماتی را، که ۲۵ درصد از صادرات برنج هند را تشکیل می‌دهد، فوراً متوقف می‌کند. برنج آب‌پز (نیمه آب‌پز) و برنج باسماتی همچنان می‌توانند صادر شوند. جوزف گلابر، پژوهشگر ارشد «مؤسسه بینالمللی تحقیقات سیاست غذایی»، گفت که قیمت برنج پس از سیل ویرانگر در پاکستان، که عرضه جهانی را کاهش داد، افزایش یافت. مؤسسه بینالمللی تحقیقات سیاست غذایی گفت: «این ممنوعیت تازه‌ترین ضربه به بازار جهانی برنج است» که باعث افزایش قیمت جهانی و افزایش ناامنی غذایی می‌شود.
ایو بار، اقتصاددان آسه‌آن گفت عرضه جهانی برنج بدتر خواهد شد. کشاورزان برنج ایالات متحده که با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند، سویا و ذرتکه به آب کم‌تری نیاز دارد کاشته‌اند. ایالات متحده ۷۰ درصد از بازار برنج داخلی خود را تامین می‌کند و برنج آربوریو [برنج بیضی شکل]، یاسمین [برنج سفید] و باسماتی را وارد می‌کند.
آمریکای شمالی طی سه سال گذشته خشکسالی را تجربه کرده است. در آمریکای جنوبی، شیلی از سال ۲۰۲۰ با بحران غذایی روبرو بوده است. آرژانتین در سال ۲۰۲۱، برای مهار تورم قیمت مواد غذایی، صادرات گوشت را ممنوع کرد. در اروگوئه خشکسالی آن‌چنان بد است که سطح ذخیره برای پایتخت، مونته ویدئو، به ۲ درصد کاهش یافته است. آلمان در حال برنامه‌ریزی برای ممنوعیت سوخت‌های زیستی تولید شده از محصولات غذایی تا سال ۲۰۳۰ است. چین برای اطمینان از امنیت غذایی دراز-مدت خود، سال گذشته ۵۰ درصد از عرضه گندم جهان، ۶۰ درصد برنج و ۶۹ درصد ذخایر ذرت را به دست آورد. رو‌به رو با همه این‌ها، استرالیا از طریق افزایش تولید سوخت فسیلی، همجنان تغییرات اقلیمی را بدتر می‌کند.
————————————-
* توضیح عدالت: در پدیده «ال نینو» دمای سطح اقیانوس آرام افزایش می‌یابد. در پی این افزایش دما، میزان تبخیر سطحی از اقیانوس افزایش یافته و ابرهای باران‌زا شکل می‌گیرند. شکل‌گیری باران‌های مقطعی و سریع، همراه با جاری شدن آب بر سطح، احتمال وقوع سیل به میزان قابل توجهای افزایش می‌یابد.