تارنگاشت عدالت – بایگانی دورۀ دوم
منبع: دمکراسی مردم
نویسنده: پرابهات پاتنایک
۲۲ مارس ۲۰۲۰
برگردان: ع. سهند
برخی درس‌های اصلی از همه‌گیری ویروس کرونا
حمله ویروس کرونا تا کنون از آنفلوانزای اسپانیایی یک قرن پیش بسیار کم‌تر کُشنده بوده است. آنفلوانزای اسپانیایی در سراسر جهان ۵۰۰ میلیون نفر، حدود ۲۷ درصد جمعیت آن روز جهان را مبتلا کرد، و میزان مرگ در میان مبتلایان حدود ۱۰ درصد بود. (تخمین‌ها از مرگ بسیار متفاوت است؛ ۱۰ درصد نوعی میانگین است). بر اساس برخی تخمین‌ها، تنها در هند ۱۷ میلیون به علت آن جان باختند. در مقایسه، ویروس کرونا تا کنون کم‌تر از ۲۰۰ هزار نفر را در جهان مبتلا کرده است، و میزان مرگ در میان مبتلایان به آن، حدود ۳ درصد است. مسیری که این همه‌گیری دنبال خواهد کرد هنوز روشن نیست. همه‌گیری‌ها روال مشخصی ندارند. آنفلوانزای اسپانیایی سال ۱۹۱۸، پس از نشان دادن کاهش ظاهری، پس از مدت کوتاهی در دوم اکتبر ۱۹۱۸ با شکل بسیار مسری‌تری دوباره بروز نمود. مسیر همه‌گیری کنونی ویروس کرونا نیز غیرقابل پیش‌بینی است.
اما برخی درس‌های اصلی آن هم‌اکنون روشن است. اگر همه‌گیری به زودی پایان یابد، در آن‌صورت بهای توجه نکردن به این درس‌ها کوچک خواهد بود؛ اما اگر مدت طولانی‌تر ادامه یابد، چون ما در گذشته این درس‌ها را نیاموختیم میتواند پی‌آمدهای فاجعه‌باری داشته باشد. دو درس به ویژه مهم هستند.
درس نخست، به ضرورت قطعی داشتن یک نظام بهداشتی که کل جمعیت را تحت پوشش قرار دهد مربوط می‌شود. تا کنون چون در هند فقط حدود ۱۴۰ مورد وجود داشته است، آن‌ها را می‌توان تحت ترتيبات مشخص در تأسیسات مراقبت بهداشتی همگانی درمان کرد. همین‌طور، چون تعداد کسانی که برای ویروس آزمایش شده اند نسبتاً کم است، آزمایش‌ها بدون دشواری زیاد در تأسیسات همگانی انجام شده اند. اما اگر تعداد هم نیازمندان به آزمایش و هم مبتلایان افزایش یابد، در آن‌صورت تأسیسات بهداشتی همگانی که ناچیزند و به دلیل کمبودها در حال از کار افتادن هستند، برای مقابله با این وظیفه کاملاً ناکافی خواهد شد. و چون تأسیسات بهداشتی خصوصی بدون گرفتن مبالغ هنگفت آزمایش و درمان را انجام نخواهند داد، شمار زیادی از بیماران به دلیل نداشتن امکانات کافی صرفاً رنج خواهند برد. آنگاه، ماهیت مطلقاً طبقاتی هرج‌ومرجی که همه‌گیری به وجود آورده است، خود را با کین‌توزی بیش‌تری نشان خواهد داد.
اگر دولت، با توجه به وضعیت کنونی، بیمارستان‌های خصوصی را مجبور به آزمایش و درمان رایگان نماید، در آن‌صورت موضوع متفاوت خواهد بود. اما این به طرز ترسناکی بعید به نظر می‌رسد. به هر حال، تا این تاریخ در هند برای بیمارستان‌های خصوصی حتا یک قانون وجود ندارد که در مواردی که بستری شدن در بیمارستان «غیرانتخابی» است- مانند قربانیان حوادث، یا کسانی را که دچار حملات قلبی یا صرع می‌شوند، بدون دریافت پول بپذیرند و درمان کنند. حتا ایالات متحده، بازارگراترین کشور سرمایه‌داری در جهان، چنین قوانینی را در چندین ایالت خود دارد: در همه موارد درمان اضطراری یعنی درمان «غیرانتخابی»، شامل حتا جراحی‌های عمده و مراقبت پس از جراحی تا زمانی که بیمار نهایتاً مرخص شود، بیمارستان حتا اگر پوشش بیمه وجود نداشته باشد هیچ پولی از بیمار نمی‌گیرد. اما در هند، علی‌رغم این‌که بیمارستان‌های خصوصی از کمک‌های دولت به شکل زمین ارزان و دیگر امتیازات بهره‌مند هستند، هیچ اجباری بر آن‌ها نیست که (به جای ارايه فقط کمک‌های اولیه)، همه موارد «غبرانتخابی» را رایگان درمان کنند.
به ديگر سخن، اگر همه‌گیری ویروس کرونا جدی شود، نظام مراقبت بهداشتی ما که در آن در طول زمان اتکاء بر بخش خصوصی بسیار افزایش يافته است، ما را برای مقابله با پی‌آمدهای آن ناتوان می‌سازد. این همه‌گیری‌ها در نتیجه جهانی شدن مکررتر شده اند، گرچه هیچ‌یک از آن‌ها هنوز به مسری بودن آنفلوانزای ۱۹۱۸ نرسيده اند. اما همه‌گیری اخیر ضرورت قطعی یک نظام مراقبت بهداشتی همگانی را برای جلوگیری از مصیبت گسترده برجسته می‌نماید.
درس دومی که باید آموخت ضرورت قطعی داشتن یک نظام فراگیر توزیع همگانی برای اقلام اساسی است. درباره تأثیر این همه‌گیری بر رکود جهانی بسیار نوشته شده است. این فاکت که چین، که تا این اواخر سریع‌ترین رشد اقتصادی در جهان را داشت کانون این همه‌گیری بود، کاهش در مجموع تقاضای جهانی را در پی خواهد داشت، همین‌طور، ناتوانی چین در عرضه محصولات به باقی جهان یک تأثیر محدودکننده بر تولید جهانی خواهد داشت. علاوه بر این، سقوط شدید در ترافیک گردشگری و در ترافیک مسافربری که ضربه سنگینی بر صنایع هواپیمایی و هتل‌داری وارد خواهد کرد، از جمله عواملی هستند که تأثیر فزاینده بیش‌تری خواهند داشت. نتیجتاً، اقتصاد جهانی به دلیل این همه‌گیری دچار انقباض خواهد شد.
اما جنبه دیگری وجود دارد که کم‌تر به آن توجه شده است. خود- قرنطینه عملی میلیون‌ها نفر در جهان تقاضا را برای طیف بزرگی از اقلام اساسی، نه فقط برای ذخیره نمودن برای مصرف در دوره‌ای که همه‌گیری وحود دارد، بلکه به میزان حتا بیش‌تری، از ترس عدم دسترسی به این دلیل که دیگران از روی استیصال ذخیره می‌کنند، بالا خواهد برد. هنگامی‌که مردم انتظار دارند برای یک دوره زمانی طولانی در خانه‌های خود ماندگار شوند گرایش به سوی ذخیره کردن، و آن‌هم به مقدار بسیار بیش‌تر از نیازهایشان ابداً تعجب‌آور نیست. به علاوه، با انتظار کمبود برآمده از این ذخیره کردن بیش از حد، سوداگران کالاها وارد خواهند شد و به احتکار کالاها دست خواهد زد، که این موجب افزایش بیش‌تر قیمت‌ها خواهد شد. بنابراین، بر روی‌هم به علت این همه‌گیری کمبودهای جدی برای طیفی از اقلام اساسی به وجود خواهد آمد.
واقعیت این است که در هند، علی‌رغم موارد تا کنون پایین ابتلا در اینجا، کمبود اقلام اساسی اتفاق افتاده است. اما احتمال می‌رود که در روزهای آینده وضعیت وخیم‌تر شود، و این بر زحمتکشان تأثیر فاجعه‌باری خواهد داشت. ممکن است گفته شود چون آن‌ها تحت پوشش نظام توزیع همگانی قرار خواهند داشت، شخص نباید در این مورد زیاد نگران باشد. اما این استدلال به دو دلیل نادرست است: نخست، همه کالاهای اساسی تحت پوشش نظام توزیع همگانی قرار ندارند؛ و دوم، همه زحمتکشان تحت پوشش نظام توزبع همگانی نیستند. از زمانی که «کارت سهمیه» و «زیر خط فقر» وضع شد، و نظام توزیع همگانی به قیمت‌های یارانه‌ای فقط برای مردم «زیر خط فقر» محدود گردید، تعداد بزرگی از مردم از حوزه آن بیرون مانده اند. ناپدید شدن کالاها از بازار به دلیل ذخیره کردن اضافی، همراه با فعالیت‌های نفرت‌انگیز محتکرین، ضربه شدیدی به زحمتکشان خواهد زد، به این دلیل است که یک نظام فراگیر توزیع همگانی برای فروش طیف بزرگی از اقلام اساسی، و نه فقط حبوبات، ضروری است.
ضرورت آن در دوره‌هایی مانند این آشکار می‌شود؛ اما چون دوره‌هایی مانند این مستمر شده اند، یک دلیل اضافی دیگر برای داشتن یک نظام توزیع همگانی، برای فروش اقلام اساسی، به مثابه یک مشخصه دايم اقتصاد ضروری می‌شود.
به سخن دیگر، یک همه‌گیری از نوع ویروس کرونا که در حال حاضر ادامه دارد، یک وضعیت جنگی به شمار می‌آید. درست شبیه یک جنگ، کمبودها نه فقط پیش می‌آیند، بلکه به طور تصنعی به وسیله محتکرین سوداگر-که نظام فراگیر توزیع همگانی پادزهر آن است، تشدید می‌شوند، به همین نحو، همه‌گیری کنونی یک نظام فراگیر توزیع همگانی را می‌طلبد. و نظر به تواتر این همه‌گیری‌ها، لازم است که این یک مشخصه دايم اقتصاد بشود.
در رژیم اقتصادی هدایت شده، هم یک نظام جامع مراقبت بهداشتی همگانی و هم یک نظام فراگیر توزیع همگانی، خواست مهم تلقی می‌شدند. نولیبرالیسم به هر دو پایان داد. نولیبرالیسم خصوصی‌سازی خدمات اساسی مانند بهداشت و مراقبت بهدشتی را تشویق نمود. و بر ورود سوداگران، از جمله شرکت‌های چندملیتی سوداگر به بازار غلات پافشاری کرد. در واقع، کشورهای پیشرفته در مذاکرات سازمان تجارت جهانی از هند می‌خواستند عملاً با بسط نظام خرید کلی، نظام توزیع همگانی را از میان بردارد؛ اما هیچ دولتی در هند جرأت انجام آن را ندارد، به این دلیل است که ما هنوز نظام توزیع همگانی را فقط برای جمعیت «زیر خط فقر» داریم. به طور خلاصه، رژیم نولیبرالی که این تغییرات را به وجود آورده، کشور را نیز در معرض همه‌گیری‌ها مکرری قرار داده است که دقیقاً بالعکس کردن این تغییرات را لازم دارند.
در واقع، درس کلی از همه‌گیری کنونی بالعکس نمودن مسیر تحمیل شده به وسیله نولیبرالیسم بر ما، ارايه یک نظام جامع مراقبت بهداشتی همگانی و یک نظام فراگیر توزیع همگانی است؛ در غیر این‌صورت جان‌های عزیر بسیاری بیهوده از دست خواهند رفت.
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/3rhj4tcv
https://www.peoplesdemocracy.in/2020/0322_pd/some-basic-lessons-pandemic