تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبغ: در دفاع از کمونیسم
نویسنده: نیکوس موتاس
۲۱ ژانویه ۲۰۲۲
«سپاس بر تو، لنین،
برای نیرو و آموزه‌ها،
سپاس بر تو برای استواری،
سپاس بر تو برای لنینگراد و استپ‌ها…
سپاس بر تو، لنین،
برای امید.»
ولادیمیر لنین: انسانی که مسیر تاریخ را تغییر داد
در سحرگاه ۲۱ ژانویه ۱۹۲۴، ۹۷ سال پیش بود که قلب بزرگترین انقلابی تاریخ معاصر، ولادیمیر ایلیچ اولیانوف، از تپش ایستاد. لنین، رهبر انقلاب کبیر سوسیالیستی اکتبر ۱۹۱۷ و معمار نخستین دولت سوسیالیستی در جهان، ۵۴ سال داشت.
نام ولادیمیر ایلیچ لنین با دو موضوع بطور دیالکتیکی مرتبط مشخص می‌شود. در یک سو، فعالیت و عملکرد انقلابی او به مقابه رهبر مهم‌ترین رویداد قرن بیستم – انقلاب سوسیالیستی بزرگ اکتبر ۱۹۱۷ – قرار دارد. در سوی دیگر، کار نظری اوست که توسعه نظریه انقلابی مارکس و انگلس در عصر امپریالیسم است. این ترکیب خارق‌العاده تئوری و عمل انقلابی، لنین را به شخصیتی منحصربه‌فرد در تاریخ تبدیل می‌کند که ۹۷ سال پس از مرگش، در حافظه جمعی و قلب طبقه کارگر در سراسر جهان «زنده» است.
حزب بلشویک به رهبری لنین، پیشاهنگ مبارزات طبقاتی پرولتاریای روسیه و سایر اقشار مردمی تحت ستم، به ویژه دهقانان فقیر شد. فعالیت انقلابی بلشویک‌ها با انقلاب سوسیالیستی اکتبر بزرگ به پیروزی پرولتاریا انجامید و برای نخستین‌بار در تاریخ راه را برای بنای سوسیالیسم باز کرد. رهبری ولادیمیر ایلیچ لنین نه تنها نقش رهبری حزب کمونیست را برای تصاحب قدرت نشان داد، بلکه، علاوه بر این، پایه و اساس ساختمان سوسیالیسم را بنا نهاد.
کار علمی ولادیمیر ایلیچ لنین گنجینه‌ای واقعی برای جنبش جهانی کمونیستی است. زیرا لنین با کار خود همه اجزای مارکسیسم را – در فلسفه، اقتصاد سیاسی و کمونیسم علمی – توسعه و گسترش داد. پژوهش و انگاره‌های نظری او دربارۀ امپریالیسم – به مثابه بالاترین مرحله سرمایه‌داری – امروز برای طبقه کارگر و احزاب کمونیست فوق‌العاده بهنگام و ارزشمند است.
لنین مخالف سرسخت هر کونه رویزیونیستی یا رفرمیستی از تئوری انقلابی بود. خود او مبارزه با اپورتونیسم را پیش‌شرط اساسی پیروزی انقلاب سوسیالیستی می‌دانست و در عین‌حال در برابر به‌اصطلاح «چپ‌گرایی»، لفاظی‌های شبه انقلابی و ماجراجویی می‌ایستاد.
آنچه که لنین را از دیگر مارکسیست‌های زمان او متمایز می‌کند این واقعیت است که او به نقد کلی سرمایه‌داری محدود نبود و به تکرار انگاره‌های اصلی موجود در «سرمایه» کارل مارکس متوسل نمی‌شد. لنین از گرایش‌های بنیادی سرمایه‌داری که چیش از آن به وسیله مارکس و انگلس توضیح داده شده بود، برای تحلیل و شناسایی ویژگی‌های اصلی سرمایه‌داری در دوره تاریخی جنگ جهانی اول استفاده کرد. تئوری لنینیستی نه تنها ویژگی‌های سرمایه داری انحصاری را به طور کامل توضیح داد، بلکه به راهنمای تئوریکی تبدیل شد که یه استراتژی انقلابی پیروزمندانه انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ شکل داد.
اثر خارق‌العاده ولادیمیر لنین «امپریالیسم: بالاترین مرحله سرمایه‌داری» امروز بیش از هر زمان دیگری بهنگام است. لنین نشان داد که برای بهره‌برداری موفقیت‌آمیز از تضادهای درون-امپریالیستی دو شرط کلیدی وجود دارد: نخست، استقلال پیشاهنگ انقلابی طبقه کارگر (حزب کمونیست) از اهداف و مقاصد هر اتحاد امپریالیستی و دوم، ثبات سمت‌گیری استراتژیک احزاب کمونیست در جهت سرنگونی انقلابی طبقه بورژوازی داخلی، هم در دوره جنگ امپریالیستی و هم در زمان صلح امپریالیستی.
اگر تضادها و رقابت‌های درون-امپریالیستی امروز بین مراکز گوناگون (ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه، چین و غیره) در خاورمیانه و جاهای دیگر را در نظر بگیریم، دو شرط بالا از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. فعالیت بلشویک‌ها که منجر به پیروزی انقلاب اکتبر 191۱۹۱۷ شد، سرمشق بزرگی است – که در عمل ثابت کرد جنبش طبقه کارگر در هر کشور نباید به دام اهداف طبقه بورژوازی محلی بیفتد و هم‌چنین نباید از اهداف هیچ‌یک از مراکز امپریالیستی رقیب پیروی نماید.
امروز، ۱۰۴ پس سال از انقلاب سوسیالیستی اکتبر بزرگ و ۹۷ پس سال از مرگ بیولوژیک لنین، میراث او شکوهمند مانده است. سرنگونی‌های ضدانقلابی در اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای سوسیالیستی در اروپای شرقی در سال‍های ۱۹۹۱-۱۹۸۹ این فرصت را به امپریالیست‌های گوناگون و مبلغان بورژوازی داد تا علیه لنین دست حملات افترا آمیز بزنند و سوسیالیسم-کمونیسم را بدنام کنند. آن‌ها حتا سعی کردند «مرگ» و «شکست» مارکسیسم- لنینیسم را پیش‌بینی و به‌اصطلاح… «پایان تاریخ» را اعلام کنند. با این حال، خود تاریخ آن‌ها را رد کرد.
پوسیدگی سرمایه‌داری، که فقر شدید، نابرابری‌های اجتماعی، بیکاری و جنگ‌های خونین را بوجود می‌آ‌ورد، ثابت می‌کند که مارکسیسم- لنینیسم نه تنها زنده است، بلکه به مثابه تنها خروجی واقعی برای مردم از بربریت سرمایه‌داری می‌درخشد.
ولادیمیر ایلیچ لنین – بزرگترین انقلابی قرن بیستم – علی‌رغم مرگ بیولوژیک ۱۰ در ۲۱ ژانویه ۱۹۲۴ – همیشه در ذهن و قلب مردان و زنان زحمتکش جهان و هر کس که برای یک آینده بهتر، برای برانداختن استثمار انسان به دست انسان، برای سوسیالیسم- کمونیسم مبارزه می‌کتذ، زنده است.
«سپاس بر تو، لنین،
برای نیرو و آموزه‌ها،
سپاس بر تو برای استواری،
سپاس بر تو برای لنینگراد و استپ‌ها…
سپاس بر تو، لنین،
برای امید.» (پابلو نرودا، قصیده لنین)
* نیکوس موتاس سردبیر «در دفاع از کمونیسم» است.
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/5du9rz9n