کمال اوکویان دبیرکل حزب کمونیست ترکیه، و گوخان کازبک سردبیر تلویزیون «Sol» امشب در برنامه «دیدگاه» عناوین «آیا ترکیه از غرب دست می‌کشد؟»، «چرا اردوغان به دنبال راه‌های جدید است»، «آیا سازمان همکاری شانگهای می‌تواند یک بدیل باشد؟» را بررسی کردند.
تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: چپ (Sol)
۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲
سازمان همکاری شانگهای نباید برای ترکیه به مثابه یک بدیل در برابر ناتو در نظر گرفته شود. به دیگر سخن، ترکیه قصد گسست سیاسی و نظامی از بلوک غرب را ندارد. اما آیا همه این‌ها بی‌اهمیت است؟ خیر، من به عنوان یک انقلابی، فکر می‌کنم هر حرکتی که روابط ترکیه با ناتو را سست کند باید مورد حمایت قرار گیرد. این بدین دلیل نیست که ما به روسیه سمپاتی زیادی داریم. برای ترکیه بسیار بهتر است که وارد همکاری‌های منطقه‌ای شود تا این‌که به عنوان یک کشور عضو ناتو به طور یک‌جانبه از بلوک غرب در همه جوانب حمایت کند. لیبرال‌هایی وجود دارند که می‌پرسند آیا ما [حزب کمونیست ترکیه] از رفتن به سازمان همکاری شانگهای خشنود هستیم؟ ترجیح طبیعی آن‌ها ترکیه‌ای است که در هر موضوع با آمریکا متحد و موافق باشد. به همین دلیل است که اعتراض به جایگاه ترکیه در سازمان همکاری شانگهای، دخالت آن و همه این‌ها، البته پوچ است. البته برای ما و مردم ما بهتر است که ترکیه وارد روابط چندجانبه بشود.
دیدگاه: آیا ترکیه از غرب دست می‌کشد؟
کمال اوکویان دبیرکل حزب کمونیست ترکیه، و گوخان کازبک سردبیر تلویزیون «Sol» امشب در برنامه «دیدگاه» عناوین «آیا ترکیه از غرب دست می‌کشد؟»، «چرا اردوغان به دنبال راه‌های جدید است»، «آیا سازمان همکاری شانگهای می‌تواند یک بدیل باشد؟» را بررسی کردند.
اوکویان تصریح کرد که سازمان همکاری شانگهای به جای تشکیل یک بلوک علیه ناتو، در تلاش است تا یک عرصه همکاری را ایجاد نماید و اقداماتی انجام دهد که تعادل داخلی ناتو را برهم بزند. اوکویان با بیان این‌که سرمایه و قدرت در ترکیه قطعاً به دنبال یک بدیل در برابر ناتو نیست، اما در سیاست خارجی تمایل به خروج از تک بعدی دارد، گفت: «هم فضای سرمایه در ترکیه اینگونه است، و هم نیازهای اردوغان با آن هم‌خوانی دارد.»
اوکویان با اشاره به این‌که این اقدام نباید به مثابه یک حرکت سیاست خارجی فقط با هدف پیروزی در انتخابات تلقی شود گفت: «این اقدام قطعاً این بُعد را دارد، اما این حرکت‌های جدید از نظر نیازهای سرمایه‌داری ترکیه جایگاه دائمی دارند.»
اوکویان تاکید کرد در صورت روی کار آمدن «اتحاد ملت» [متشکل از «حزب جمهوری‌خواه خلق»، «حزب خوب»، «حزب سعادت» و «حزب دمکرات- عدالت]، نباید انتظار داشت که ترکیه به طور کامل فعالیت‌های منطقه‌ای خود را کنار بگذارد. وی خاطرنشان کرد: سرمایه «اتاق بازرگانی و صنعت» (TÜSİAD) نیز از این اقدامات حمایت می‌کند.
رئوس اظهارات اوکویان در این برنامه به شرح زیر است:
● آیا ترکیه واقعاً به سازمان همکاری شانگهای چشمک می‌زند یا هدف اصلی اردوغان قرار گرفتن در سایه پوتین است؟
این سازمان که با نام «شانگهای پنج» آغاز نمود، هم از نظر کشورهای تحت پوشش، و هم از نظر هدف، فراتر از هدف اولیه خود رفت. این سازمان دو نیروی محرکه دارد: روسیه و چین. در واقع کاری که آن‌ها می‌خواهند انجام دهند این نیست که یک بلوک جدید علیه ناتو ایجاد کنند. بلکه،در تلاشند تا ناتو و اتحادهای ناتو در خارج از منطقه آن‌را سست نمایند. آن‌ها در حال توسعه منطقه‌ای از همکاری هستند که به جای ایجاد بلوکی که قطعاً مخالف ناتو باشد، اقداماتی انجام می‌دهند که تعادل داخلی ناتو را برهم بزند. این فوق‌العاده منطقی است. زیرا زمانی که آن‌ها یک بلوک مخالف را تشکیل دهند، ناتو تلاش خواهد کرد خود را بیش‌تر تقویت کند.
● البته سازمان همکاری شانگهای هم تناقضات داخلی دارد. وقتی به سازمان همکاری شانگهای نگاه می‌کنیم، کشورهایی هستند که تنش زیادی در بین خود دارند. بین کشورهای عضو، تنش هند و پاکستان و تنش هند و چین وجود دارد. تنش قرقیزستان و پاکستان البته جالب است، زیرا تنشی است که در ارتباط با قاچاق موادمخدر نیز می‌باشد.
● ارمنستان و آذربایجان از جمله کشورهای شریک گفتگو هستند. در آن‌جا نیز درگیری‌ها ادامه دارد. اخیراً بین آن‌ها جنگ رخ داده است.
● این را می‌توان نشانه‌ای از ضعف سازمان نشان داد. اما از سوی دیگر، بدین معناست: این هم‌چنین فرصت می‌دهد تا توانایی روسیه برای حل این مسائل مورد مناقشه را به نمایش بگذارد و افزایش دهد. روسیه می‌گوید که من خواهان مدیریت این تنش‌ها هستم.
● البته ترکیه سازمان همکاری شانگهای را یک بدیل در برابر ناتو نمی‌بیند. اما نباید آن‌را به مثابه نیاز کوتاه مدت اردوغان به پوتین تعریف کرد. به این باید در ارتباط با شرایط جدیدی که جهان در آن قرار دارد نگاه کرد. اکنون یک فروپاشی گسترده در نظام اتحادها وجود دارد. همه کشورهای جهان در تلاش برای توسعه روابط چندجانبه هستند. این بدان معنا نیست که قطبی‌بودن در جهان پایان یافته است. برعکس، ما در مرحله انتقالی هستیم که همه پیش از تنش جدید به دنبال موقعیت‌های جدید هستند. ما نمی‌دانیم این چه زمان پایان خواهد یافت.
● عربستان سعودی از جمله کشورهایی است که می‌خواهد با سازمان همکاری شانگهای همراه شود. اسرائیل [و مصر] هم.
● سازمان همکاری شانگهای نباید برای ترکیه به مثابه یک بدیل در برابر ناتو در نظر گرفته شود. به دیگر سخن، ترکیه قصد گسست سیاسی و نظامی از بلوک غرب را ندارد. اما آیا همه این‌ها بی‌اهمیت است؟ خیر، من به عنوان یک انقلابی، فکر می‌کنم هر حرکتی که روابط ترکیه با ناتو را سست کند باید مورد حمایت قرار گیرد. این بدین دلیل نیست که ما به روسیه سمپاتی زیادی داریم. برای ترکیه بسیار بهتر است که وارد همکاری‌های منطقه‌ای شود تا این‌که به عنوان یک کشور عضو ناتو به طور یک‌جانبه از بلوک غرب در همه جوانب حمایت کند. لیبرال‌هایی وجود دارند که می‌پرسند آیا ما [حزب کمونیست ترکیه] از رفتن به سازمان همکاری شانگهای خشنود هستیم؟ ترجیح طبیعی آن‌ها ترکیه‌ای است که در هر موضوع با آمریکا متحد و موافق باشد. به همین دلیل است که اعتراض به جایگاه ترکیه در سازمان همکاری شانگهای، دخالت آن و همه این‌ها، البته پوچ است. البته برای ما و مردم ما بهتر است که ترکیه وارد روابط چندجانبه بشود.
● رابطه ترکیه با روسیه یا چین تنها رابطه‌ای نیست که آن‌را برای مذاکره با ایالات متحده روی میز قرار دهیم. سرمایه‌داری ترکیه دیگر نمی‌تواند کشوری باشد که در سطح توسعه خود فقط به نظام اتحادهای ایالات متحده وابسته بماند. حتا سرمایه «اتاق بازرگانی و صنعت» که سرمایه‌ای آمریکایی است، به گام‌هایی که ترکیه در ارتباط روسیه، چین و یا بطور کلی در درورن سازمان همکاری شانگهای برمی‌دارد، چندان اعتراض نمی‌کند.
● اما ما نمی‌توانیم بگوییم که طی ۱۰ سال آینده این قضای مانور برای هر دوره باز خواهد بود. در یک نقطه مشخص، ما با تصویر روشن‌تری روبه‌رو خواهیم شد، اما به نظر می‌رسد که زمان بیش‌تری می‌خواهد.
● آیا غرب از ترکیه دست برخواهد داشت؟
به دلائل گوناگون، غرب نمی‌تواند از ترکیه دست بردارد. ایالات متحده باید یونان و ترکیه را مهار کند. نفوذ آلمان بر ترکیه، یکی از عواملی است که دست آلمان را در برابر ایالات متحده آمریکا تقویت می‌کند.
https://haber.sol.org.tr/haber/bakis-turkiye-batidan-vaz-mi-geciyor-349001
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/2p85tbmz