تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: بنیاد فرهنگ استراتژیک
نویسنده: ولادیمیر پروخاتیلوف
۱۰ ژوئیه ۲۰۲۱
در کنگره ایالات متحده پیشنهاداتی برای انتقال «دوستان افغانی آمریکا» به جزیره گوام وجود داشت، اما نقطه‌نظر متفاوتی غالب شد. رویترز گزارش داد ایالات متحده از قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان خواسته است به ۱۰ هزار افغان «که برای ایالات متحده کار کرده‌اند یا با نیروهای متحدین همدست بوده‌اند» مادام که تقاضانامه‌های آن‌ها برای ویزای ورود به ایالات متحده تحت بررسی است پناهندگی بدهند. به نظر می‌رسد با حرکت دادن هزاران «دوستان افغان آمریکا» به تاجیکستان، ازبکستان و دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی، استراتژیست‌ها از واشنگتن انتظار دارند روسیه «بیش از حد بزرگ» را با انتخاب کم «هزینه‌ترین گزینه» «متعادل سازند».
ایالات متحده دست طالبان افغانستان را باز می‌گذارد
پیرامون فعالیت‌های گروه‌های جهادی در افغانستان
به گزارش خبرگزاری آریانا، ارتش ایالات متحده شبانه با عجله بدون اطلاع دادن به فرمانده افغانی – که بامداد روز بعد از ماجرا مطلع شد- از پایگاه نظامی بگرام در افغانستان خارج شد و برق آن‌را قطع کرد.
پایگاه هوایی بگرام یک تأسیسات نظامی عظیم به اندازه یک شهر کوچک است که منحصراً بوسیله ایالات متحده و ناتو استفاده می‌شد. اگر جنگجویان «دولت اسلامی» که – در روسیه غیرقانونی هستند – طبق گزارش سازمان غیردولتی انگلیسی «پژوهش تسلیحات درگیری» از برکت عرضه مستمر اسلحه از اتحادیه اروپا، ایالات متحده و عربستان سعودی بتوانند برای مدت طولانی اراضی وسیعی را در خاورمیانه تحت کنترل خود نگه دارند، در اینصورت، آمریکایی‌ها با ترک بگرام این‌را آسان‌تر کردند: آن‌ها مقادیر عظیمی سلاح و تجهیزات نظامی، صدها زره‌پوش نظامی، هزاران خودرو، اسلحه‌های کوچک، مهمات برای ارتش افغانستان – که به آن اعتماد ندارند- بجا گذاشتند. تردیدی نیست که دیر یا زود همه این‌ها به دست طالبان خواهد افتاد.
نهادهای اطلاعاتی آمریکایی معتقدند «دولت افغانستان ممکن است در عرض شش ماه پس از پایان خروج سربازان آمریکایی از کشور ساقط شود…»
پس از رفتن ارتش آمریکا، هزاران افغانی (تخمین‌زده می‌شود بیش از ۷۰ هزار نفر) که با آمریکایی‌ها همدست بودند و اکنون نگران جان خود هستند، در کشور خواهند ماند. طالبان مرتباً برای این هموطنان خود اعدام‌های نمایشی برگزار می‌کند.
در کنگره ایالات متحده پیشنهاداتی برای انتقال «دوستان افغانی آمریکا» به جزیره گوام وجود داشت، اما نقطه‌نظر متفاوتی غالب شد. رویترز گزارش داد ایالات متحده از قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان خواسته است به ۱۰ هزار افغان «که برای ایالات متحده کار کرده‌اند یا با نیروهای متحدین همدست بوده‌اند» مادام که تقاضانامه‌های آن‌ها برای ویزای ورود به ایالات متحده تحت بررسی است پناهندگی بدهند.
این واقعیت بر همه روشن است که در میان پناهندگان افغان عوامل طالبان و دیگر گروه‌های جهادگرا وجود خواهند داشت.
هم‌اکنون صدها جنگجوی سلفی از خاورمیانه به جمهوری‌های آسیای مرکزی بازگشته‌‌اند. استراتژی‌های براندازی، که به دست جنگجویان اسلام‌گرایان انجام می‌شوند، توسط اتاق‌های فکر غربی بخوبی تدوین شده‌اند. بویژه، «گروه بحران بین‌المللی» (بروکسل) به مقامات جمهوری‌های آسیای میانه و روسیه توصیه می‌کند «برای همکاری با سازمان‌های اسلامی میانه‌رو قابل اعتماد و دیگران، از جمله سلفی‌های غیر سیاسی، که هم‌اکنون در میدان کارهای بسیار مفیدی انجام می‌دهند، تلاش بیش‌تری به خرج دهند.» همین توصیه‌ها در
گزارش «مؤسسه سطلنتی پژوهش دفاع مشترک» نیز آمده است.
اما، «کار بسیار مفید» سلفی‌ها «در میدان» چیست؟
اجازه بدهید به یک کارشناس، به اوران بوتوبکف که پیش از این رهبر آپوزیسیون قرقیز بود و اکنون به عنوان کارمند مرکز تحلیلی «دیپلوماسی مدرن» در ایالات متحده زندگی می‌کند مراجعه کنیم. او در ژانویه سال گذشته پژوهشی را به نام »ایدئولوژی صدروسی گروه‌های سلفی آسای مرکزی: علل و پیامدها» منتشر کرد که مشروحاً ویژگی‌های رهبران سلفی مستقر در سوریه را به دست می‌دهد.
پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱، چند صد اسلام‌گرای افراطی در پاسخ به فراخوان القاعده – که در روسیه عیرقانونی است – از آسیای مرکزی به سوریه هجرت کردند. در نتیجه، استان ادلب در شمال شرق سوریه، که یک کانون مقاومت مسلحانه بود، به مکان امن مهاجرین از اتحاد شوروی سابق و سین‌کیانگ چین مبدل شده است. فهرست اوران بوتوبکف از گروه‌هایی که در آن زمان در سوریه مستقر بودند این است: گروه‌های ازبک «جماعت التوحید و الجهاد» و «جماعت الامام البخاری»، اویغورهای «حزب اسلامی ترکستان» – در روسیه غیرقانونی است، گروه‌های چچن «جیش المهاجرین و النصار» و «اجناد القوقاز».
اوران بوتوبکف می‌نویسد: «طی پنج سال گذشته، ادلب نه تنها به بهشت جنگجویان خارجی روسی زبان، بلکه به مکانی برای اشاعه ایدئولوژی روس- ستیز گروه‌های جهادی سلفی آسیای مرکزی مبدل شده است. نکته جالب توجه این‌که آن‌ها فعالانه از کانال تلگرام پاول دورف، کارآفرین روسی در شبکه‌های اجتماعی برای اشاعه ایدئولوزی روس – ستیز وسیعتاً استفاده می‌کنند. مهاجرین آسیای مرکزی هم‌چنین ایستگاه رادیو «صدای شام» و وب‌سایت www.muhajeer.com را دارند که روزانه بیش از ده کانال تلگرام را در ستایش جهاد و اشاعه تبلیغات روس – ستیز به روز می‌نمایند.»
ابو سالوخ (نام حقیقی سراج‌الدین مختارف) رهبر پیشین «جماعت التوحید و الجهاد» از هواداران خود خواست جوامع مذهبی «ناب» که تفسیر سخت‌گیرانه سلفی از شریعت بر آن حاکم است ایجاد نمایند. ابو سالوخ خواهان تشکیل یک حکومت مذهبی به جای جمهوری‌های پسا – شوروی آسیای مرکزی به مثابه بخشی از خلافت اسلامی شد. بوتوبکف می‌نویسد: «روسیه ابو سالوخ را به حمله تروریستی به متروی سن پترزبورگ در آوریل ۲۰۱۷ متهم کرد، و مقامات قرقیز او را به حمله به سفارت چین در بیشکک در ۳۰ اوت ۲۰۱۶ متهم کردند.»
دیگر ایدئولوگ جهادگرایی آسیای مرکزی ابو یوسف مختار‌ظهیر، رهبر کنونی گروه ازبک «جماعت الامام البخاری» است که جنگجویان آن با طالبان بیعت کرده‌اند. در ویدئویی که در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۹ در تلگرام نصب شد، او مسلمانان آسیای مرکزی و روسیه را به دادن کمک مالی برای «جهاد» و برده کفار روس نشدن تشویق کرد.
گزارش اوران بوتوبکف از «فعالین رسانه‌ای» – فاروق الشامی، محمد جزیره، علام محمد؛ سعد مختار، عبدالعزیز کازانلی – نام می‌برد که در میان جهادیون آسیای مرکزی در سوریه علیه روسیه تبلیغ می‌کنند.
بوتوبکف می‌نویسد: «علی‌رغم این فاکت که جهادیون آسیای مرکزی مهره کوچکی در شبکه فراملی جهادگرایی محسوب می‌شوند، اما در صف مقدم تولید و اشاعه ایدئولوژی روس – ستیز در فضای پسا– شوروی و خاورمیانه قرار دارند.»
«گروه بحران بین‌المللی» می‌گوید این‌ها «سلفی‌های غیرسیاسی هستند که در میدان کار بسیار مفیدی انجام می‌دهند.»
آندره شکولنیکوف تحلیل‌گر روسی معتقد است که دسترسی طالبان به مرزهای جمهوری‌های آسیای مرکزی بسیار از سلول‌های خفته را رادیکال خواهد کرد، و کل این منطقه به میدان پادگان‌های متحرک مبدل خواهد شد؛ و فقط شهرهای بزرگ تحت کنترل مقامات کنونی باقی خواهند ماند.
در پایان مه ۲۰۱۹، اندیشکده «رند» گزارش «روسیه بیش از حد وسیع و نامتعادل: بررسی تأثیر گزینه‌های تحمیل هزینه» را منتشر کرد. به نظر می‌رسد با حرکت دادن هزاران «دوستان افغان آمریکا» به تاجیکستان، ازبکستان و دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی، استراتژیست‌ها از واشنگتن انتظار دارند روسیه «بیش از حد بزرگ» را با انتخاب کم «هزینه‌ترین گزینه» «متعادل سازند».
https://www.fondsk.ru/news/2021/07/10/us-razvjazyvaut-ruki-afganskim-talibam-53975.html
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/sxm7fxsd