تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: پیام مردم
نویسنده: رزا میریام الیزالد
۲۶ نوامبر ۲۰۲۱
کوبا: پنج سال پس از فیدل
فیدل کاسترو پنج سال پیش درگذشت، اما من احساس می‌کنم از ۲۵ نوامبر ۲۰۱۶ دهه‌ها در کوبا سپری شده است. ترامپ آمد و با رشته تحریم‌های خود که به علت همه‌گیری بدتر از هر زمان دیگری احساس شد، آهسته گذشت. سپس بایدن با دولت ضعیفش آمد، که هر روز با تهدیدهای پنهان یا آشکار، بدون جرأت عمل به وعده‌های کارزار انتخاباتی‌اش، ما را سرگرم می‌کند.
در پنج سال، به ویژه در دو سال اخیر، آشوب‌گری عامیانه‌ای در رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های رسانه‌ای بین‌المللی براه افتاده است که هدف آن تنها دولت کوبا نیست. آن‌ها می‌خواهند هر نشان از فیدل کاسترو را پاک کنند. از زمان انتشار خبر مرگ رهبر کوبا، صدها ادای احترام به او در سراسر جهان وجود داشته است. اما به طور هم‌زمان، بمباران افترا علیه یاد او به راه افتاده است تا تلاش کند پروژه مستقل، مردمی و دموکراتیک انقلابی را که او رهبری می‌کرد به ویرانه تبدیل کند.
او به مثابه نماد شکست و قصور معرفی می‌شود، او به مثابه یک ایده‌آلیستِ تنها نشان داده می‌شود که کوبا را به سمت ویرانی سوق داد. آن‌ها تمام اعمال (واقعی یا اختراعی) او را با منفی‌بافی به انحراف بودن متهم می‌کنند تا از او دیو بسازند و او را سزاوار خشم نشان دهند. کسانی وجود دارند که بدبینانه ابهام‌زدایی خود را موجه می‌دانند.
اما هیچ‌کدام از این‌ها برای خدشه‌دار کردن نماد کافی نیست. حرافی کارشناسان نفرت‌پراکنی و ابهام‌زدایی به شخصیت انسانی است که مبارزات مسلحانه را در سیرا ماسترا رهبری کرد،سینه خود را در برابر گلوله‌ها و توفان‌ها سپر کرد، جنگ‌های بین‌المللی آزادیبخش آفریقا را رهبری کرد، از ۶۳۷ سوء‌قصد جان سالم به در برد و کوبایی‌ها همیشه او را در خط مقدم مبارزه با بی‌عدالتی، خودپرستی و فردگرایی می‌دیدند. فیدل در برابر حماقت و تکبر ایستاد و با طنز یا با اعمالی که به شدت با کاریکاتورهایی که مخالفانش از او می‌سازند در تضاد بود با آن روبه‌رو شد. من این را خیلی خوب می‌دانم.
من کاملاً به یاد دارم کنفرانس مطبوعاتی در هاوانا، در آوریل ۱۹۹۰ را، با پژواک انحلال اتحاد شوروی در فضا، در حالی‌که واشنگتن همانطور که ادواردو گالیانو سپس نوشت «دستمال خود را روی زانو پهن کرده بود، و آماده بود تا جزیره را با چاقو و چنگال برای ناهار صَرف کند»، فیدل به روزنامه‌نگاران هشدار داد که حمله به کوبا، تکرار حماسه نومانتیا (Numantia)، شهری در شبه‌جزیره ایبری خواهد بود که در سال ۱۴۶ پیش از میلاد در برابر حمله رومی‌های جاهل اما قدرتمند مقاومت کرد و فداکاری را بر تسلیم ترجیح داد.
او گفت که هر کوبایی می‌داند که چرا آن مردم در برابر تسلیم زبان، خدایان، شیوه زندگی، مزارع و شهرهایشان به امپراتوری مقاومت کردند. آن‌ها، در مورد فضائل و معیایب، در هر حال، بدون تردید، فضائل و معایب خود را ترجیح دادند. یک روزنامه‌نگار اسپانیایی پرسید که چگونه ممکن است او مردم را به هولوکاست فرابخواند؟ رهبر انقلاب پاسخ داد: «اگر اجدادتان مانند شما فکر می‌کردند، شما اکنون به زبان فرانسوی از من می‌پرسیدید.»
برای فیدل، ایده نومانتیا هرگز تعصب‌گرایی یا ناسیونالیسم خودکشانه نبود. در حالی‌که این گفت‌وگو در جریان بود، یک آزمایشگاه علمی کوبایی در حال تولید و تلاش برای تجاری‌سازی اولین واکسن علیه مننژیت نوع «ب» بود که مشکل بهداشتی اصلی کودکان در جزیره بشمار می‌آمد و سالانه جان ۸۵هزار نفر را در جهان می‌گرفت. دولت ایالات متحده خواهان این دارو بود، اما از پرداخت یک سنت به دولت هاوانا خودداری کرد و آن را مشروط به مبادله با غذا قرار داد. خانم کونچیتا کامپا، پژوهشکر اصلی واکسن، هنگامی که فیدل مجبور شد این خبر را به او بدهد، از پاسخ وی متعجب شد: «کودکانی که قرار است در ایالات متحده نجات یابند، برای چنین گستاخی مقصر نیستند. البته ما آن‌را با غذا مبادله خواهیم کرد.» بدین ترتیب، اولین مرغ‌های گرینگویی که کوبایی‌ها پس از محاصره دریایی تحمیل‌شده به وسلیه جان اف کندی در سال ۱۹۶۱ خوردند، وارد شد.
به نظر می‌رسد زمان به آخر رسیده و هم‌زمان با آن، همه چیز دوباره اتفاق افتاده است. انقلاب ۱۹۵۹، دشمنی ایالات متحده، دهه آغازین ۶۰ و دهه ۷۰ که انعطاف ناپذیرترین دهه بود، دهه ۸۰ باثبات، دهه ۹۰ غیرقابل تحمل پس از سقوط شوروی و مشکلات زندگی روزمره. ما سخت‌ترین بخش محاصره و تهدید حمله نظامی، مانند خلیج خوک‌ها را پشت سر گذاشتیم. ما در یک جزیره بسته برای میامی تروریست و مشهور و برای بیماری، و در جزیره‌ای که برای واکسن‌ها، برای میامی نامرئی مهاجرانی که خواهان عادی‌سازی برای پیوستن به خانواده‌های خود هستند باز است، زندگی کرده‌ایم. ما در این پنج سال همه چیز را پشت سر گذاشتیم، اما چیزی هست که برای اولین بار رخ داده است. فیدل کاسترو از راه‌های دیگری بودن را آغاز کرد. او هنوز اینجاست و هم‌چنان خواهد بود.
*رزا میریام الیزالد، رزنامه‌نگار کوبایی، بنیانگذار سایت (Cubadebate)، معاون ریاست «اتحادیه روزنامه‌نگاران کوبا» و معاون ریاست «فدراسون رونامه نگاران آمریکای لاتین » است.
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/22r94phw