ایلینا مورالس از وزارت بهداشت عمومی کوبا در گفت‌وگو با «بهداشت دیگر» (Outra Saúde) درباره چگونگی آمادگی کشور برای مقابله با کووید-۱۹ به دلیل پروتکل پزشکی از پیش‌تعیین شده صحبت می‌کند. او همچنین روند تولید واکسن‌ها را توضیح می‌دهد.
تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: پیام مردم
۱۰ ژوئن ۲۰۲۳
کوبا چگونه با کووید-۱۹ مقابله کرد؟
چند هفته پیش، ایلینا مورالس از وزارت بهداشت عمومی کوبا، هنگام بازدید از دانشگاه دولتی کامپیناس، برزیل، برای امضای توافقنامه با دانشگاه علوم پزشکی هاوانا، با «بهداشت دیگر» گفت‌وگو نمود.
مورالس سرپرست بخش «علوم و نوآوری‌های تکنولوژیک» است و علاوه بر نظارت بر استراتژی مایه‌کوبی کوبا در طول همه‌گیری ریاست کمیته علمی مبارزه با کووید-۱۹ را برعهده دارد. به گفته وی، واکنش استثنایی کوبا به همه‌گیری کووید-۱۹ تنها به علت تمرکز بر ایجاد ظرفیت‌های عمومی برای تحقیق و توسعه محصولات پزشکی و تضمین مراقبت‌های بهداشتی با کیفیت، رایگان، برای همه مردم کوبا امکان‌پذیر بود.
مورالس در گفت‌وگو با فابیانو توناکو بورخس، گابریلا لیته و لئاندرو مودولو درباره اهمیت مراقبت‌های بهداشتی اولیه در نظام بهداشتی کوبا، رویکرد این کشور برای تقویت نیروی کار در بخش بهداشت و پیشرفت‌های فن‌آوری صحبت کرد. او همچنین درباره نزدیک شدن به پایان دوران بیمارستان-محوری در پزشکی، و تأثیر تحریم‌های ایالات متحده بر بهداشت در کوبا صحبت کرد.
ایلینا مورالس از وزارت بهداشت عمومی کوبا
متن کامل گفت‌وگو، که به زبان پرتغالی در نشریه «بهداشت دیگر» منتشر شد در ادامه می‌آید.
پرسش: کوبا چگونه برای مقابله با همه‌گیری کووید-۱۹ آماده شد؟
پاسخ: جهان پس از کووید-۱۹ دیگر شبیه گذشته نیست. این ما، دانشمندان، دانشگاهیان و متخصصان بهداشت را وادار می‌کند که زیاد فکر کنیم، زیرا این رویدادی فراتر از یک بحران بهداشتی است، این یک واقعیت اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی است. همه ما باید پیچیدگی بزرگی را که یک بیماری همه‌گیر همراه می‌آورد در نظر بگیریم – و این همه‌گیری یکی بدترین‌ها در ۱۰۰ سال گذشته بود.
الگوی پاسخ کوبا به کووید-۱۹ با دیگر کشورها متفاوت بود. این ارتباط زیادی با ساختار خود کوبا، الگوی سوسیالیستی آن و الگوی بهداشت عمومی این کشور دارد.
این همه‌گیری چیزی را به جهان آموخت که کوبا مدت‌ها پیش آموخته است، زیرا کوبا همیشه با توفان‌های دریایی و توفان‌های استوایی یا دیگر بلایای طبیعی تهدید شده است. کوبا از پیش درسی را که جهان با کووید-۱۹ آموخت می‌دانست: برنامه‌ها برای رویارویی با شرایط اضطراری باید در زمان آرامش و آسودگی تهیه شوند.
کوبا نظام نظارت بهداشتی گسترده‌ای دارد. این کشور به همان مکتب اپیدمیولوژیکی که برزیل از آن پیروی می کند، پایبند است. نخستین نشانه‌های بحران کووید-۱۹ در دسامبر ۲۰۱۹ از چین ظاهر شد. یک ماه بعد در ۳۰ ژانویه، کوبا طرح پاسخ خود را که شامل تقریباً ۵۰۰ اقدام و در برگیرنده همه مهم‌ترین نهاد‌های بهداشتی بود، تصویب نمود.
سپس ما مطالعه همه چیزهایی را که درباره کووید-۱۹ وجود داشت آغاز کردیم. ما دوره‌های آموزشی را گذراندیم تا دریابیم که بیماری چیست، چه اتفاق می‌افتد، چین چه می‌گوید، نخستین گزارش‌ها و انتشارات چه می‌گویند. در طی آن روند، ما برنامه «وزارت بهداشت عمومی» را، که گام‌هایی را که باید در مراقبت‌های پزشکی، خدمات و درمان‌های فشرده برداشته شود مشخص می‌نمود، آماده کردیم. سپس در ۱۲ فوریه، ۱۲ روز پس از تصویب این طرح، «گروه علمی ملی کوبا برای پیشگیری از کووید-۱۹» را ایجاد کردیم – که گروهی است که من هماهنگ می‌کنم.
من ۱۳ دانشمند را، که از همه مطلع‌تر بودند دعوت کردم و همان روز همدیگر را دیدیم. بعداً این گروه بزرگ شد و به بیش از ۱۰۰ نفر رسید که ۴۰ تا ۵۰ نفر از آنها روزانه ملاقات می‌کردند. از این تعداد تقریباً ۷۰ درصد زن بودند. در واقع، اکثر طرح‌ها تحقیقاتی درباره کووید-۱۹ در کوبا بوسیله زنان اداره می‌شد.
یک دانشمند از مرکز مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در کوبا آزمایش‌های آزمایشگاهی را در دفتر مرکزی این موسسه در شهر کاماگوئی انجام می‌دهد.
نخستین مورد کووید-۱۹ در کوبا در ۱۱ مارس ۲۰۲۰ یعنی دو ماه و نیم پس از تأسیس گروه‌های فنی و علمی ثبت شد. بنابراین، زمانی که نخستین بیماران که گردشگران ایتالیایی بودند وارد شدند، نظام از پیس آماده شده بود. کارکنان بهداشت از پیش می‌دانستند که آنها را کجا ببرند، در کجا عملیات تشخیص را انجام دهند، و چگونه به بستری شدن در بیمارستان برخورد نمایند. یک ماه پیش از آن، در ۱۶ فوریه، ما نسخه اول پروتکل درمانی را تصویب کرده بودیم.
پرسش: در مورد واکسن‌های تولید کوبا چطور؟
پاسخ: عامل تعیین‌کننده در کنترل همه‌گیری، واکسن‌ها بود و این یک موضوع بزرگ اپیدمیولوژیک بود. این نیز در گروه دانشمندان مطرح شد. در ماه مه ۲۰۲۰، زمانی که ما با گروه‌های بیوتکنولوژی ملاقات کردیم، پیشنهاداتی برای واکسن وجود داشت. آنها سابقه طولانی در تولید واکسن‌ها دارند – کوبا اولین واکسن مننژیت مننگوکوک و اولین واکسن ضد هموفیلوس را تولید کرد. ما بسترها و دانش لازم برای ایجاد این نوع دارو را داریم.
لحظه‌ای که همه‌گیری شیوع پیدا کرد، تصمیم گرفتیم: ما باید واکسن‌های خود را بسازیم. کوبا از همان ابتدا می‌دانست که ما نمی‌توانیم با قیمت‌های شرکت‌های دیگر رقابت کنیم، و این‌که شرکت‌های فراملی واکسن‌های خود را نمی‌فروشند. ما می‌خواستیم مستقل باشیم و در مدت زمان بسیار کوتاهی، در اواخر ژوئیه، اولین واکسن را در دست داشتیم. سپس اولین آزمایش بالینی تایید شد. در ژوئن ۲۰۲۱، ما شروع به ارائه واکسن‌ها به کل جمعیت کردیم.
پرسش: کوبا چگونه در این مدت کوتاه به این موفقیت دست یافت؟
پاسخ: چون ما از پیش فناوری را داشتیم. هیچ‌کس نمی‌تواند در لحظه بحران چیزی اختراع کند. شما کار علمی را پیش از ظهور بحران انجام می‌دهید نه بعد از آن. شما در جریان یک بحران واکسن نمی‌سازید. کوبا توانست این واکسن‌ها را تولید کند زیرا دارای یک صنعت بیوتکنولوژی و داروسازی قدرتمند است که به نیازهای بهداشتی مردم پاسخ می‌دهد؛ کوبا دارای یک نظام بهداشتی بسیار عادلانه، بزرگ، سازمان‌یافته و ساختار‌یافته است؛ و دارای پلاتفرم‌های تکنولوژیک درست است.
کوبا به همراه برزیل، مکزیک و آرژانتین یکی از معتبرترین آژانس‌های نظارتی را در قاره آمریکا دارد. من همیشه با کارشناسان آژانس خود کار می‌کنم، زیرا من سرپرست «مرکز ملی برای آزمایش‌های بالینی» هستم. همه ما باید به سرعت خود را با زمان وفق می‌دادیم – در غیر این صورت، اکنون هم‌چنان منتظر تایید اولین آزمایش بالینی می‌بودیم.
پس از تایید واکسن‌ها، مایه‌کوبی جمعیت در واقع بسیار سریع بود، ما از همه کشورها جلوتر بودیم، اگرچه دیرتر شروع کردیم. چرا؟ چون ما یک استراتژی ملی مایه‌کوبی نیز هم داریم، که من افتخار سرپرستی آن‌را نیز دارم. [در طول همه‌گیری] من مطمئن شدم که کامیون‌های حاوی واکسن‌ها بیرون می‌روند و پلیس برای تضمین ایمنی آنها را زیر نظر می‌گیرد و در سریع‌ترین زمان ممکن به تمام نقاط کوبا می‌رسند. ما یک روز استراتژی را تنظیم کردیم و روز بعد، واکسن در دورترین درمانگاه در دورترین کوهستان‌های کشور بود. هر شب گزارش‌هایی تهیه می‌کردیم تا آنچه را که انجام داده بودیم بررسی نماییم.
ما در عرض یک سال و نیم ۴۰ میلیون واحد واکسن توزیع کردیم. ما یکی از ۱۱ کشور جهان هستیم که بیش از ۹۰ درصد جمعیت خود را مایه‌کوبی کرده‌اند. اما اگر فقط جمعیتی را که می‌توانند مایه‌کوبی شوند در نظر بگیریم، ما ۹۸٫۷ درصد جمعیت را مایه‌کوبی کرده‌ایم- این زمانی است که افراد خارج از کشور، کودکان زیر دو سال یا افرادی را که در شرایط بهداشتی بسیار شکننده هستند از شمارش حذف می‌کنیم. ما همچنین اولین کشوری بودیم که کودکان- ۹۹ درصد آنها را مایه‌کوبی کردیم.
پرسش: چرا سازمان جهانی بهداشت هنوز واکسن‌های کووید-۱۹ کوبا را تأیید نکرده است؟
پاسخ: اینطور نیست که تایید نکردند، فقط به این دلیل است که سازوکار سازمان جهانی بهداشت مراحل خودش را دارد. آنها روش‌های خود را دارند، آنها برای بازرسی فنی باید به کوبا می‌رفتند، و آنها اکنون هنوز در حال ارزیابی مدارک کارشناسان گروه هستند. آنها به زودی تایید خواهند شد. اما ما هم‌اکنون تأییدیه یک آژانس بزرگ را، که همان آژانس کوبا است، داریم.
پرسش: اما شما تاکنون به برخی کشورها واکسن صادر کرده‌اید، اینطور است؟
پاسخ: بله، به برخی کشورها واکسن اهدا کرده‌ایم، و در برخی دیگر مانند ایران، آزمایش‌های فنی مشترک واکسن سوبرانا را انجام می‌دهیم که نتایج بسیار خوبی به دست آورده‌ایم. تکرار می‌کنم، مجوز سازمان ملل خواهد آمد، اما کمی زمان می‌برد، این چرخه خاص خودش را دارد. واکسن‌های کوبایی با کیفیت هستند، بسیار مؤثرند و عملکردی را که ما انتظار داشتیم، یعنی کنترل بیماری را انجام داده‌اند. آنها کار می‌کنند.
https://peoplesdispatch.org/2023/06/10/how-did-cuba-tackle-covid-19/