راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران: «ایران هرچه بیش‌تر سرکوب کند، تحریم‌ها بیش‌تر خواهند شد؛ تحریم‌ها هرچه بیش‌تر شوند، ایران بیش‌تر احساس انزوا خواهد کرد؛ آن‌ها هر چه بیش‌تر احساس انزوا کنند، بیش‌تر به روسیه روی خواهند آورند؛ آن‌ها هرچه بیش‌تر به روسیه روی بیاورند، تحریم‌های بیش‌تر خواهند شد، فضا بدتر خواهد شد، احتمال دیپلماسی هسته‌ای کم‌تر خواهد بود. بنابراین، حقیقت این است که در حال‌حاضر دور‌های باطل یکدیگر را تقویت می‌نمایند. سرکوب اعتراضات و حمایت ایران از جنگ روسیه در اوکرایین، جایی است که ما بر آن تمرکز داریم، زیرا همه چیز در آن‌جا اتفاق می‌افتد، و ما می‌خواهیم تغییر ایجاد کنیم.»
تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم
منبع: پیام مردم
نویسنده: ام.ک. بهادراکومار*
۷ دسامیر ۲۰۲۲
آمریکا ناآرامی‌های ایران را بین‌المللی می‌کند
ناآرامی‌های ادامه‌دار در ایران از اواسط سپتامبر، در پی مرگ یک زن کُرد در بازداشت پلیس، تاکنون نشانه‌ای از کاهش را نشان نمی‌دهد. ناآرامی‌ها با حمایت همه اقشار اجتماعی مواجه شده و رنگ ضد-دولتی به خود گرفته است. در کارآیی سرکوب ناآرامی ها تردید است. ایران در حال ورود به یک دوره متلاطم است.
در واقع، دولت با هیچ تهدید قریب‌الوقوعی مواجه نیست، اما به نظر می‌رسد که از نیاز ضروری برای رسیدگی به سیاست حجاب برای آرام کردن معترضان آگاه است. با ادامه اعتراضات، بسیاری از زنان بدون پوشش در خیابان‌های شهرهای سراسر ایران، به‌ویژه در تهران، رفت و آمد می‌کنند.
یک تاریخ طولانی دامن زدن به ناآرامی‌های عمومی در ایران بوسیله کشورهای غربی وجود دارد. دستورکار تغییر رژیم باید در محاسبات غرب وجود داشته باشد، اما، عجیب این‌که، واشنگتن هم‌چنین علامت می‌دهد که تحت شرایط مشخص، به رسیدن به یک توافق با تهران در ارتباط با سیاست‌های خارجی و امنیتی رژیم در محیط بین‌المللی کنونی علاقمند است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه صراحتاً اعلام کرد که آمریکا و تعدادی دیگر از کشورهای غربی به شورش دامن زده‌اند، زیرا، «یکی از اهداف آمریکا این بود که پشت میز مذاکره ایران را به دادن امتیازات بزرگ برای احیای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) مجبور نماید.» اظهارات امیرعبداللهیان به دنبال مواردی از دیپلماسی بلندگویی راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در آخر هفته گذشته صورت گرفت.
مالی در صحبت در رم، نقاط را به هم متصل کرد و پیوندهای موجود در ماتریکس را ترسیم نمود. وی گفت: «ایران هرچه بیش‌تر سرکوب کند، تحریم‌ها بیش‌تر خواهند شد؛ تحریم‌ها هرچه بیش‌تر شوند، ایران بیش‌تر احساس انزوا خواهد کرد؛ آن‌ها هر چه بیش‌تر احساس انزوا کنند، بیش‌تر به روسیه روی خواهند آورند؛ آن‌ها هرچه بیش‌تر به روسیه روی بیاورند، تحریم‌های بیش‌تر خواهند شد، فضا بدتر خواهد شد، احتمال دیپلماسی هسته‌ای کم‌تر خواهد بود. بنابراین، حقیقت این است که در حال‌حاضر دور‌های باطل یکدیگر را تقویت می‌نمایند. سرکوب اعتراضات و حمایت ایران از جنگ روسیه در اوکرایین، جایی است که ما بر آن تمرکز داریم، زیرا همه چیز در آن‌جا اتفاق می‌افتد، و ما می‌خواهیم تغییر ایجاد کنیم.»
در واقع، مالی اعتراف کرد که دولت جو بایدن یکی از سهامداران اعتراضات جاری در ایران است. مهم آن‌که، او هم‌چنین اشاره کرد که اگرچه ایران مجموعه‌ای از تصمیمات سرنوشت‌ساز را اتخاذ کرده است که احیای کامل توافق هسته‌ای و لغو برخی تحریم‌های اقتصادی را در حال حاضر از نظر سیاسی غیرممکن می‌سازد، اما در صورتی که رهبری ایران در روابط با روسیه تغییر مسیر بدهد، درهای دیپلماسی بسته نخواهد شد.
مالی در اظهارات بعدی در روز شنبه به بلومبرگ گفت «ما اکنون می‌توانیم در تلاش برای بازدارندگی و اختلال در تحویل تسلیحات به روسیه و تلاش برای حمایت از آرمان‌های اساسی مردم ایران تأثیرگذار باشیم.»
آن‌گونه که او بیان کرد، واشنگتن اکنون قصد دارد هرگونه عرضه تسلیحات موشکی ایران به روسیه را «مختل، معطل، متوقف و تحریم کند» و هر گونه کمک ایران در ایجاد تأسیسات تولیدات نظامی در روسیه «عبور از خط قرمز خواهد بود.»
بطور خلاصه، مالی رویکرد ایالات متحده در قبال اعتراضات ایران را با سیاست‌های خارجی و امنیتی تهران در رابطه با روسیه و جنگ آن در اوکرایین مرتبط دانست.
نخستین نشانه‌ها از این‌که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا – البته در هماهنگی کامل با همتای اسراییلی آن – بر روابط نظامی ایران و روسیه تمرکز کرده‌اند – در اواخر ژوئیه، زمانی که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده در یک نشست خبری در کاخ سفید ادعا کرد که ایران می‌خواهد هواپیماهای بدون سرنشین با قابلیت حمل سلاح به مسکو بفروشد، ظاهر شد.
سالیوان مدعی شد که ایران در حال آموزش پرسنل روسی برای استفاده از پهپادها بوده است. در طی هفته، سالیوان این ادعا را چندین بار تکرار کرد.
به زمان افشاگری سولیوان، که مصادف با سفر ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به تهران بود، باید با دقت توجه نمود. گفتگوهای پوتین با رهبری ایران پیامی از دو قطبی شدن استراتژیک بین مسکو و تهران با پیامدهای همه‌جانبه برای سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی بود.
مذاکرات پوتین یک طیف، از درگیری‌های جاری در اوکرایین و سوریه تا عدم مشروعیت رژیم‌های تحریم تحت رهبری غرب، دلارزدایی، ژئوپولیتیک انرژی، دالان حمل‌و‌نقل بین‌المللی شمال-جنوب، همکاری‌های دفاعی و غیره را، مبتنی بر منافع هم‌سوی دو کشور در تعدادی از موضوعات مهم استراتژیک و موضوعات اصولی در برگرفت.
در ادامه گفتگوهای پوتین، سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در اواسط اکتبر به مسکو سفر کرد. سرلشکر باقری با سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه دیدار کرد، که نشانگر شتاب غیرقابل برگشت در روابط نظامی دو کشور بود.
به گزارش خبرگزاری اینترفاکس، دو هفته پس از سفر سرلشکر باقری، نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه به تهران آمد تا درباره «مسائل مختلف همکاری روسیه و ایران در زمینه امنیتی و هم‌چنین تعدادی از مسائل بین‌المللی» گفتگو کند.
رسانه دولتی روسیه اعلام کرد که پاتروشف با علی شمخانی همتای ایرانی خود درباره وضعیت اوکرایین و اقدامات برای مبارزه با «مداخله غرب» در امور داخلی هر دو کشور گفتگو کرد. پاتروشف هم‌چنین با ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران دیدار کرد.
در عین حال، واشنگتن احساس می‌کند که در ساختار ایران پیرامون نحوه برخورد به اعتراضات ناهماهنگی وجود دارد، و این به نوبه خود، موضوع بحث داخلی ایران را پیرامون عاقلانه بودن اتحاد فزاینده با روسیه یا تعامل با غرب در یک تلاش تازه برای احیای معامله هسته‌ای، تشدید می‌کند.
آشکارا، اظهارات مالی نشان می‌دهد که در میان حمایت ایالات متحده از اعتراضات در ایران، این کشور هم‌چنان برای معامله با تهران آماده است، به این شرط که ایران مشارکت عمیق استراتژیک خود با مسکو را کنار بگذارد و از هرگونه دخالت در درگیری در اوکرایین خودداری کند.
در واقع، رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (که نیابت واشنگتن را بر عهده دارد) نیز روز دوشنبه با اظهاراتی مبنی بر این‌که آژانس هیچ مدرکی مبنی بر پیگیری برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران در دست ندارد، گفت: از سرگیری مذاکرات در وین با مانع «قاعده‌دار» روبه‌رو نیست.
با این وصف، همکاری تهران با مسکو در زمینه سیاست‌های خارجی و امنیتی پیامدهای بلندمدتی برای ایران دارد و امکان این‌که رهبری ایران تمام تخم‌های خود را در سبد آمریکا بگذارد، وجود ندارد. برای روسیه نیز، شراکت با ایران در شرایط چند قطبی ازاهمیت استراتژیک برخوردار است.
رسانه‌های ایرانی گزارش داده‌اند که علی باقری کنی، مذاکره‌کننده هسته‌ای و معاون وزیر امور خارجه ایران، آخر هفته گذشته به مسکو سفر کرد و با همتای روس خود سرگئی ریابکوف در مسکو دیدار نمود تا «چشم‌انداز اجرای کامل» برجام (توافق هسته‌ای ۲۰۱۵) را «در راستای تقویت رویکرد چندجانبه‌گرایی و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی، و پایبندی به اصول مندرج در منشور ملل متحد» و هم‌چنین تلاش‌های دو کشور «برای جلوگیری از سوء استفاده ابزاری سیاسی و برخورد گزینشی قدرت‌های غربی با مسائل حقوق بشر را مورد بحث و بررسی قرار دهد.»
خبرگزاری رسمی «ایرنا» بعداً از تهران به نقل از باقری کنی گزارش داد که دو طرف در ماه‌های گذشته روابط دوجانبه را مورد بررسی قرار دادند و چارچوب‌ها و سازوکارهایی را در توافق با یکدیگر برای توسعه روابط ایجاد کردند.» وی از سوریه، قفقاز جنوبی و افغانستان به عنوان زمینه‌های همکاری تهران و مسکو یاد کرد.
بطور قطع، آخرین دور رایزنی‌های ایران و روسیه در واشنگتن مورد توجه قرار گرفت. روز شنبه، آوریل هاینز، «سرپرست سازمان اطلاعات ملی» در دولت بایدن، به یک تهدید ضمنی متوسل شد و گفت اگرچه رهبران ایران ممکن است اعتراضات را اکنون به عنوان یک تهدید ندانند، اما به دلیل تورم بالا و عدم اطمینان اقتصادی ممکن است با ناآرامی‌های بیش‌تری روبه‌رو شوند. او گفت: «ما حتا در درون آن‌ها هم در مورد نحوه واکنش دقیق – در داخل دولت – شاهد برخی مجادلات هستیم.»
از سوی دیگر، در رایزنی‌های باقری کنی در مسکو، رزمایش‌های هوایی گسترده آمریکا- اسرائیل در سه‌شنبه گذشته برای تمرین حمله به برنامه هسته‌ای ایران مطرح شد. ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که پروازهای مشترک چهار فروند جنگنده رادارگریز «اف-۳۵ آی آدیر» اسرائیلی که چهار جنگنده اف-۱۵ آمریکایی را در آسمان اسرائیل همراهی می‌کردند، «یک سناریوی عملیاتی و پروازهای راه دور» را تمرین کردند.
در این بیانیه آمده است: «این رزمایش‌ها جزء کلیدی همکاری استراتژیک فزاینده دو ارتش در پاسخ به نگرانی‌های مشترک در خاورمیانه، به ویژه نگرانی‌ها از ایران است.
رزمایش آمریکا-اسرائیل بر بحرانی بودن اوضاع پیرامون ایران تاکید دارد. تغییر مسیر تهران به غنی‌سازی ۶۰ درصدی باعث ایجاد نگرانی در واشنگتن می‌شود. اما حمله نظامی به ایران مملو از پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی، نه تنها برای منطقه غرب آسیا، بلکه برای بازار جهانی نفت است که به دلیل تلاش آمریکا برای اعمال سقف قیمتی برای نفت روسیه با بی‌ثباتی مواجه است.
نکته اصلی این است که اعتراضات در ایران ابعاد «علت جنگ» (casus belli) را بخود می‌گیرند. ایالات متحده تحولات داخلی ایران را بین‌المللی کرده است.
* ام.ک. بهادراکومار دیپلمات پیشین و سفیر پیشین هند در ازبکستان و ترکیه است.
https://www.newsclick.in/US-internationalises-iran-unrest
پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/3pvxbnyv