تارنگاشت عدالت – دورۀ سوم

منبع: دمکراسی مردم
نویسنده: پرابهات پاتنایک
۲۷ مارس ۲۰۲۲

ایران و ونزوئلا دو کشوری بودند که آمریکا تحریم‌های شدیدی را، که اقتصاد آن‌ها را فلج کرده، داروهای ضروری را از آن‌ها دریغ نموده و باعث مرگ هزاران نفر از جمله کودکان آن‌ها شده است، علیه آن‌ها اعمال کرده بود، و هنوز هم اعمال می‌کند. در واقع «رژیم تحریم» ایالات متحده در ابتدا پیش از استفاده علیه روسیه، علیه این دو کشور بکار گرفته شد. اما طنز ماجرا از این قرار است که اکنون آمریکا با شاخه‌های زیتون به همین کشورها نزدیک می‌شود تا آن‌ها بیش‌تر تولید و صادر کنند تا دشمن بزرگ‌تر کنونی، یعنی روسیه، بطور مناسب تحقیر شود.

طنز تحریم‌ها علیه روسیه

 

شعبده‌بازی که امپریالیسم آمریکا برای حفظ سلطه خود باید انجام دهد، روز به روز عجیب‌تر می‌شود. ابتدا، «به نمایندگی از جانب ائتلاف غربی» سوزن زدن به روسیه («تحریک خرس») را، با گسترش ناتو تا مرزهای آن ادامه داد، گرچه به خوبی می‌دانست که پیوستن اوکرائین به ناتو برای روسیه کاملاً غیرقابل پذیرش است. هدف آن جلوگیری از نزدیک‌تر شدن روسیه و اروپای غربی بود، که به دلیل وابستگی اروپای غربی به انرژی روسیه رخ می‌داد؛ حتا گزارش شده است که ایالات متحده برای ادامه خصومت‌ها بین روسیه و اوکرائین، در توافق بین این دو که فرانسه و آلمان شاهد آن بودند، خرابکاری کرد. زمانی‌که این رویارویی نهایتاً منجر به حمله روسیه به اوکرائین شد، ایالات متحده علیه روسیه تحریم‌های اقتصادی اعمال کرد تا روسیه به درآمد دلاری به دست آمده از صادرات خود دسترسی نداشته باشد. اما بر واردات نفت و گاز از روسیه تحریم اعمال نکرد (به جز واردات به خود ایالات متحده که حدود ۸ درصد از کل انرژی مورد نیاز آن‌را تأمین می‌کند)؛ دلیل آن این است که ۴۰ درصد از نیاز انرژی اتحادیه اروپا از طریق واردات از روسیه تامین می‌شود و تحریم‌ها علیه نفت روسیه به شدت به جمعیت اروپا ضربه می‌زند، و منجر به فروپاشی احتمالی «اتحاد غربی» می‌شود.

اما عدم تحریم واردات نفت، که روسیه یک تولیدکننده و صادرکننده عمده آن است و روزانه حدود ۵ میلیون بشکه صادر می‌کند، این تحریم‌ها را تا حدودی بی‌اثر می‌سازد. اگر مهم‌ترین کالای صادراتی یک کشور در محدوده تحریم‌ها قرار نگیرد، تحریم‌ها با هدف به زانو درآوردن آن کشور چه فایده‌ای دارند؟ بنابراین اکنون ایالات متحده سرگرم تلاش برای ترغیب سایر تولیدکنندگان نفت به افزایش تولید و صادرات است، تا شرایطی ایجاد شود که جهان بتواند بدون نفت روسیه مدیریت کند. این کشور به عربستان سعودی فشار می‌آورد تا تولید نفت خود را افزایش دهد. علاوه بر این، در حال مذاکره با ایران و ونزوئلا برای فروش بیش‌تر نفت در بازارهای بین‌المللی است تا دنیا نبود نفت روسیه را احساس نکند.

ایران و ونزوئلا دو کشوری بودند که آمریکا تحریم‌های شدیدی را، که اقتصاد آن‌ها را فلج کرده، داروهای ضروری را از آن‌ها دریغ نموده و باعث مرگ هزاران نفر از جمله کودکان آن‌ها شده است، علیه آن‌ها اعمال کرده بود، و هنوز هم اعمال می‌کند. در واقع «رژیم تحریم» ایالات متحده در ابتدا پیش از استفاده علیه روسیه، علیه این دو کشور بکار گرفته شد. اما طنز ماجرا از این قرار است که اکنون آمریکا با شاخه‌های زیتون به همین کشورها نزدیک می‌شود تا آن‌ها بیش‌تر تولید و صادر کنند تا دشمن بزرگ‌تر کنونی، یعنی روسیه، بطور مناسب تحقیر شود.

دشمنی آمریکا با رژیم «بولیواری» ونزوئلا به قدری زیاد بود که تا به امروز تلاش می‌کرد تا با ارتقای یک مدعی- خوان گوایدو- به جای رئیس‌جمهور منتخب- نیکلاس مادورو- این رژیم را سرنگون کند. ایالات متحده و شرکای ائتلاف آن نه تنها گوایدو را به عنوان رئیس‌جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخته‌اند، بلکه بر هر کشور دیگر نیز فشار می‌آورند تا از این روند پیروی کنند. و با این وصف، زمانی‌که بحث درباره تولید نفت مطرح شد، به گوایدو که دست‌نشاده آن است مراجعه نکرد، زیرا حرف گوایدوو به جایی نمی‌رسد؛ در عوض به جایی که می‌دانست قدرت واقعاً در ونزوئلا نهفته است، یعنی دولت مادورو مراجعه کرد. و دولت مادورو کاملاً به درستی شرطی را پیش روی دولت ایالات متحده قرار داده است: اگر قصد دارد از ونزوئلا نفت دریافت کند، باید دولت مادورو را به رسمیت بشناسد. امپریالیسم به این ترتیب با طناب خود بالا کشیده می‌شود؛ خلاص‌شدن از این وضعیت آسان نخواهد بود.

البته تحریم‌ها علیه ایران برای مدت بسیار طولانی با شدت‌های متفاوت اعمال شده است. آن‌ها برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۹ به دلیل بحران گروگانگیری تحمیل شدند. در سال ۱۹۸۱ زمانی‌که گروگان‌ها آزاد شدند، این تحریم‌ها برداشته شد، اما در سال ۱۹۸۴ دوباره توسط ایالات متحده اعمال شد و در سال‌های ۱۹۸۷ و ۱۹۹۵ تقویت شد. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ تحریم‌هایی را علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای آن کشور اعمال کرد، اما این تحریم‌ها در سال ۲۰۱۶، زمانی‌که توافق هسته‌ای ایران مورد مذاکره قرار گرفت، لغو شد. با این حال، در سال ۲۰۱۹، ایالات متحده تحت رهبری دونالد ترامپ به‌طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌ها علیه ایران را دوباره اعمال کرد. جو بایدن پس از این‌که رئیس‌جمهور شد، در فوریه ۲۰۲۱ اعلام کرده بود که تحریم‌ها علیه ایران در دوران ریاست جمهوری او ادامه خواهد یافت. طنز،به ویژه در این مورد این است که همین دولت بایدن اکنون با ایران به عنوان ابزاری برای منزوی کردن روسیه مذاکره می‌کند.

ونزوئلا و ایران به دلیل کاهش صادرات نفت از تحریم‌ها آسیب دیده‌اند. ایران برای مدتی تولید نفت خود را ادامه داد و نفتی را که نمی‌توانست صادر کند در داخل کشور ذخیره می‌کرد، زیرا بازگشایی چاه‌های نفت در صورت بسته شدن به دلیل کاهش تولید، دشوار و گران است. اما اخیراً به نظر می‌رسد که تولید نفت آن نیز کاهش یافته است، همانطور که تولید نفت ونزوئلا کاهش یافته است.

حتا اگر ایران و ونزوئلا موافقت کنند که صادرات نفت خود را در پاسخ به تقاضاهای آمریکا افزایش دهند، باز هم دو مشکل در مورد جایگزینی روسیه به عنوان تامین‌کننده نفت باقی خواهد ماند. نخست، مقدار نفتی که این کشورها می‌توانند صادر کنند، هنوز آنقدر زیاد نخواهد بود که جایگزین صادرات روسیه شود. تولید نفت ایران از زمان پیش از تحریم‌ها از حدود ۴ میلیون بشکه در روز تقریباً به نصف کاهش یافته است و تولید ونزوئلا از اوج ۴ میلیون بشکه پیش از تحریم‌ها به حدود ۱ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است، امری که خود آمریکا مسئول آن بوده است. احیای تولید از این سطوح پایین در این دو کشور آسان نخواهد بود و برای جایگزینی صادرات نفت روسیه به میزان حدود ۵ میلیون بشکه در روز کافی نخواهد بود. دوم، و مهم‌تر از آن، قیمتی که نفت روسیه با آن به فروش می‌رسد ۲۵ تا ۳۰ دلار در هر بشکه کم‌تر از هر نفت جایگزینی است که ممکن است در بازار جهانی در دسترس باشد. بنابراین، حتا اگر نفت اضافی جایگزین صادرات روسیه به صورت فیزیکی در دسترس باشد، بسیار گران‌تر خواهد بود، به همین دلیل است که کشورها، به ویژه در اتحادیه اروپا، بیش‌ترین تردید را برای کنار گذاشتن نفت روسیه نشان خواهند داد.

قیمت پایین‌تر نفت روسیه حتا هند را بر آن داشته تا واردات نفت خود را از این کشور افزایش دهد. به نظر می‌رسد در چند روز گذشته واردات روزانه نفت هند از روسیه چهار برابر شده و به حدود ۳۶۰ هزار بشکه در روز رسیده است. بنابراین، واردات نفت از روسیه حتا در این مقیاس به معنای صورت‌حساب وارداتی است که در ماه حداقل ۲۰۰ میلیون دلار کم‌تر خواهد بود. برای هر کشوری که از چنین فرصتی برای کاهش صورت‌حساب وارداتی خود استفاده نکند احمقانه است. و ایالات متحده، حتا اگر برخی از کشورهای تولیدکننده نفت را وادار کند که تولید نفت را افزایش دهند و صادرات را جایگزین صادرات روسیه کنند، به سختی می‌تواند به قیمت‌های جهانی نفت یارانه بدهد تا آن‌ها را قابل رقابت با قیمت‌های روسیه بنماید. اگر آمریکا در تلاش خود برای جایگزینی صادرات نفت روسیه پافشاری کند، در این‌صورت مجبور خواهد شد کشورها را به پرداخت بیش‌تر برای واردات نفت مجبور کند، و این در مورد قدرت‌های بزرگی مانند آلمان و فرانسه، تقریبا غیرممکن خواهد بود؛ حتا دیگران در برابر چنین اجباری مقاومت خواهند کرد.

در حال‌حاضر صداهایی در اتحادیه اروپا شنیده می‌شود که به جای طولانی کردن جنگ با تسلیح اوکرائین، آنطور که خواست ایالات متحده است، خواهان پایان دادن به آن از طریق مذاکره هستند. اخیراً در یک مورد مهم، کارگران ایتالیایی در فرودگاه پیزا از بارگیری محموله‌هایی که بعنوان «کمک‌های بشردوستانه» برای اوکرائین در نظر گرفته شده بود خودداری کردند، زیرا پی بردند که محموله‌هایی از انواع گوناگون اسلحه به‌طور مخفیانه به عنوان «کمک» ارسال می‌شود. این نمونه از مداخله کارگران در یک کشور بزرگ اتحادیه اروپا در صورت طولانی شدن جنگ احتمالاً در کشورهای دیگر نیز بازتاب پیدا می‌کند.

ما از دوران استعمار قدیم، از زمانی که حاکمان استعماری تصمیماتی می‌گرفتند که هرگز توضیح داده نمی‌شد، از قیمت‌هایی که از مردم گرفته می‌شد و حتا هرگز درک نمی‌شد، و از فرمان‌هایی که تحمیل می‌کردند و هرگز بلافاصله مورد سؤال قرار نمی‌گرفت، بسیار فاصله داریم. ایالات متحده امروز سلطه مطلقی را که قدرت‌های استعماری داشتند ندارد. تلاش‌های مذبوحانه‌ آن برای حفظ هر آنقدر سلطه‌ای که دارد، دقیقاً به این دلیل که این سلطه نه مطلق است و نه تردید‎ناپذیر، با شکست مواجه می‌شود. آنچه امروز شاهد آن هستیم، روند افول تدریجی سلطه امپریالیسم ایالات متحده در کل جهان است.

https://peoplesdemocracy.in/2022/0327_pd/irony-sanctions-against-russia

پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/2p87rhuh