محسن نظیری اصل، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، کاخ کوبورگ، محل مذاکرات غیرعلنی هسته‌ای را ترک می‌کند، ۵ اوت، ۲۰۲۲

تارنگاشت عدالت دورۀ سوم

منبع: نیوز کلیک
نویسنده: ام. ک. بهادرا کومار
۱۶ اوت ۲۰۲۲

پرسش بزرگ درباره سمت و سوی آتی روابط ایران و روسیه است. به طور دقیق، آیا روابط ایران در شرایط ژئوپولیتیک کنونی، در حوزه اقتصادی به روسیه کمک خواهد کرد؟ هیچ پاسخ ساده‌ای وجود ندارد. اشتباه نکنید، شرکای غربی روی طبقه متوسط ایران سخت کار خواهند کرد. همانطور که تضعیف روابط هند با روسیه طی دهه گذشته گواهی می‌دهد، این تاکتیک در مورد هند موفقیت‌آمیز بود. جالب اینجاست که ایران و هند شباهت‌های زیادی دارند. در حوزه اقتصادی، هم در هند و هم در ایران، غرایز بازاری غالب است و عشق به سرمایه‌داری بیداد می‌کند. بنابراین، با گذشت زمان، سمت و سوی ایران ممکن است سمت و سوی هند را دنبال کند.

 

ایران در گذرگاه تاریخ

 

از ظاهر آن معلوم است که، نزدیک شدن آمریکا و ایران آغازی پردست‌انداز خواهد داشت. «نزدیک شدن» موضوعی تعمدی است – و مورد مناقشه قرار خواهد گرفت – زیرا حداقل در کوتاه مدت، اگر واقعاً توافقی در وین به دست آید، این‌که از آن چه می‌توان انتظار داشت، آیا فقط یک وضعیت دوستانه بین دو طرف خواهد بود، که دیگر دشمن نیستند، اما دوست هم نیستند، یک پرسش باز است.

رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، و مذاکره کننده ارشد در مذاکرات وین، دو روز پیش در یک مصاحبه‌ روشنگرانه با «پی.بی.اس»، حتا در حالی‌که اعلام می‌کرد که دولت بایدن چانه‌زنی سختی را در وین انجام داده است، از هرگونه تهدید علیه ایران اجتناب کرد.

واقعیت تهاجمی به نظر رسیدن مالی حتا پیش از دستیابی به یک توافق، تعجب‌آور است. شاید، مالی نیاز داشت که سخت‌گیر به نظر برسد، زیرا ظاهر قضیه بر روحیه ملی در ایالات متحده و اسرائیل تأثیر می‌گذارد.

مالی بطرز ماهرانه‌ای پیام داد که دولت بایدن هیچ سازشی انجام نداده است، و توافق، اگر اصلاً توافقی باشد، کاملاً مطابق با مواضع اصلی ایالات متحده خواهد بود، و این‌که «ما آماده‌ایم، در صورت آمادگی ایران، به توافق هسته‌ای بازگردیم» نه کم‌تر، نه بیش‌تر.

با این حال، مالی تأکید کرد که پرونده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران بسته نخواهد شد، مگر این‌که تهران «پاسخ‌های معتبر» به پرسش‌های آزاردهنده حضور غیرقانونی ذرات اورانیوم را به برای تأمین رضایت کامل آژانس ارائه نماید. او تأکید گرد که «اکتشاف پیش یا پس از تاریخ» توسط ایران کافی نیست، زیرا مسئله امروز این است که «امروز آن اورانیوم کجاست، از بحساب آمدن آن اطمینان حاصل شود، و تحت آنچه که به آن پادمانی گفته می‌شود، قرار گیرد.».

به نظر شرط سختی به نظر می‌رسد. از اینرو، از مالی مستقیماً پرسیده شد که آیا ایالات متحده «به غیر آمریکایی ها (بخوانید اروپایی‌ها) اجازه می‌دهد با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تجارت کنند و اساساً تحریم‌های ایالات متحده را دور بزنند.» پاسخ مالی یک نمونه استادانه در طفره رفتن بود. او گفت:

«ما پیرامون پایین آوردن استاندارها برای داد و ستد شرکت‌های اروپایی یا دیگر کشورها با ایران مذاکره نکردیم، نمی‌کنیم و نخواهیم کرد. آن‌ها باید به تحریم‌های ما احترام بگذارند.»

«تحریم‌ها خیلی خوب تعریف شده‌اند. وزارت خزانه‌داری استانداردهای بسیار روشنی را برای کارهایی که شرکت‌ها باید انجام دهند، و نوع بررسی دقیقی که باید انجام دهند ارائه می‌کند. و هر گزارشی گه بر خلاف آن ادعا کند ما آن استانداردها را کاهش خواهیم داد و درباره آن استانداردها مذاکره خواهیم کرد، کاملاً اشتباه است.»

در نظر اول، این بدین معناست که ایران می‌تواند از نظر دسترسی یافتن به پول‌های مسدود شده خود در کشورهای خارجی، انتظار «تخفیف تحریم‌ها» راداشته باشد و مهم‌تر از همه، «آن‌ها می‌توانند نفت بفروشند، کاری که اکنون قادر به انجام آن نیستند، و فروش آن درآمد به دست آوردند» اما تحریم‌ها علیه سپاه ممکن است ادامه یابد.

به طور واضح، اتحادیه اروپا اکنون می‌تواند نفت ایران را به جای نفت روسیه خریداری کند. در واقع، نفت اضافه‌ای که وارد بازار می‌شود قیمت‌ها را نیز پایین می‌آورد (و درآمد روسیه را کاهش می‌دهد.) هر دوی این‌ها در خدمت منافع آمریکاست.

انتظار ایالات متحده این است که منافع ایران و روسیه به عنوان کشورهای صادرکننده نفت، با تلاش آن‌ها برای بازار، ناگزیر تصادم خواه کرد. روسیه قبلاً از طریق فروش با تخفیف، جایگزین نفت ایران در بازار آسیا شده است. ایالات متحده امیدوار است که ایران اکنون در بازار اصلی روسیه، یعنی اروپا، به همان سکه پرداخت کند. این ربطی به ایران ندارد. این ربطی به ایران ندارد. قضیه روسیه است، احمق!!

و البته، ایالات متحده تخمین می‌زند که نیاز شدید ایران به پول نقد در نهایت رفتار کلی این کشور را به عنوان یک طردشده تعدیل خواهد کرد. وزارت امور خارجه آمریکا هفته گذشته در انتظار رفتار مناسب رژیم تهران تهدید کرده است که فروش پهپادهای ایران به روسیه، تحریم‌های شدیدی را به دنبال خواهد داشت!

مادام که تحریم‌های آمریکایی پابرجاست، بعید به نظر می‌رسد که شرکت‌های اروپایی به میزان کافی با ایران معامله کنند. حداقل، این حتا پس از امضای قرارداد ۲۰۱۵ تجربه شد. امروز، همبستگی فرا-آتلانتیکی بسیار قوی‌تر از هفت سال پیش است و اروپایی‌ها به هیچوجه نرده‌های حفاظتی را که ایالات متحده قرار داده است کنار نخواهند نهاد.

احتمالاً، در صورت حصول توافق، ممکن است راه برای بازگشت کشورهای غیر اروپایی به اقتصاد ایران نیز باز شود. مزیت به چین می رسد، که اشتیاق آن برای انعقاد زودهنگام توافق برجام در مذاکرات وین آشکار است. چین قبلاً یک نقشه راه بلندپروازانه ۴۰۰ میلیارد دلاری برای همکاری اقتصادی با ایران، از جمله سازوکار پرداخت به ارز محلی، ایجاد کرده است.

پرسش بزرگ درباره سمت و سوی آتی روابط ایران و روسیه است. به طور دقیق، آیا روابط ایران در شرایط ژئوپولیتیک کنونی، در حوزه اقتصادی به روسیه کمک خواهد کرد؟ هیچ پاسخ ساده‌ای وجود ندارد. اشتباه نکنید، شرکای غربی روی طبقه متوسط ایران سخت کار خواهند کرد.

همانطور که تضعیف روابط هند با روسیه طی دهه گذشته گواهی می‌دهد، این تاکتیک در مورد هند موفقیت‌آمیز بود. جالب اینجاست که ایران و هند شباهت‌های زیادی دارند. در حوزه اقتصادی، هم در هند و هم در ایران، غرایز بازاری غالب است و عشق به سرمایه‌داری بیداد می‌کند. بنابراین، با گذشت زمان، سمت و سوی ایران ممکن است سمت و سوی هند را دنبال کند.

این به میزان زیادی به انعطاف‌پذیری استراتژی منطقه‌ای ایالات متحده بستگی دارد. پس از آن‌که بیل کلینتون در اواسط دهه ۱۹۹۰ به سمت نگرش جدیدی نسبت به هند رفت، اوضاع برای روابط ایالات متحده و هند بهبود یافت، و شرکت‌های آمریکایی فرصت‌های بازار را بوکشیدند.

یک بازاندیشی مشابه از جانب آمریکا در مورد ایران را نمی‌توان به طور کامل رد کرد، اما انجام آن آسان نیست. از سوی ایران نیز، ایدئولوژی مقاومت میراث انقلاب ایران است و با روان شیعه عجین است. ناسیونالیسم یکی از لنگرهای انقلاب ۱۹۷۹ بود.

بنابراین، در تحلیل نهایی، تهران باید با «متن نهایی» پیشنهادی اتحادیه اروپا به نمایندگی از ایالات متحده موافقت کند. نکته اینجاست که اظهارات مالی حاکی از آن است که تهران آنچه را که در خصوص حذف سپاه از لیست تروریستی آمریکا خواسته بود دریافت نکرده است و دوم اینکه، پرونده آژانس همچنان باز است. این برای تهران یک جام زهر است..

«نور نیوز» خاطرنشان کرده است که «روند کارشناسی همچنان ادامه دارد و هیچ تصمیم منفی یا مثبتی اتخاذ نشده است». در واقع، رهبر ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای باید تایید نهایی را بدهد.

https://www.newsclick.in/iran-crossroads-history

پیوند کوتاه: https://tinyurl.com/5ezeajyn